Cách lắp đặt hệ thống chữa cháy Sprinkler 3 bước an toàn chuẩn PCCC

Hệ thống chữa cháy Sprinkler là một trong những giải pháp phòng cháy chữa cháy phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay, được lắp đặt rộng rãi trong các công trình dân dụng, kho xưởng, trung tâm thương mại, và tòa nhà văn phòng. Với khả năng kích hoạt tự động khi phát hiện nhiệt độ cao, hệ thống này giúp kiểm soát đám cháy ngay từ giai đoạn đầu, bảo vệ tính mạng và tài sản hiệu quả. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ về cơ chế hoạt động, ưu điểm nổi bật cũng như ứng dụng thực tế của hệ thống PCCC Sprinkler.

I. Hệ thống chữa cháy Sprinkler là gì?

1. Khái niệm và nguyên lý hoạt động

Hệ thống chữa cháy Sprinkler là một hệ thống chữa cháy tự động bằng nước, hoạt động dựa trên nguyên lý cảm ứng nhiệt. Mỗi đầu phun Sprinkler được thiết kế để tự động mở khi nhiệt độ tại khu vực đó vượt quá ngưỡng cho phép (thường từ 68°C đến 74°C). Khi bóng thủy tinh tại đầu phun bị vỡ do nhiệt, nước từ đường ống lập tức được phun ra để dập lửa.

2. Phân loại hệ thống chữa cháy Sprinkler

• Hệ thống ướt: Đường ống luôn chứa đầy nước, kích hoạt nhanh, phổ biến trong các tòa nhà có nhiệt độ ổn định.
• Hệ thống khô: Đường ống chứa khí nén, nước chỉ được cấp khi có cháy – thích hợp cho kho lạnh, nhà kho mùa đông.
• Hệ thống Pre-action: Kết hợp hệ thống báo cháy và sprinkler – nước chỉ cấp khi cả hai điều kiện đều kích hoạt, thường dùng trong phòng server.
• Hệ thống Deluge: Tất cả đầu phun mở – thường dùng cho khu vực có nguy cơ cháy cao như nhà máy hóa chất.

3. Ứng dụng thực tế trong công trình dân dụng và công nghiệp

Theo Thông tư 147/2020/TT-BCA, hệ thống Sprinkler là yêu cầu bắt buộc tại nhiều loại công trình như: nhà xưởng trên 500m², chung cư cao tầng, trung tâm thương mại từ 3 tầng trở lên. Ước tính, hơn 70% công trình công nghiệp hiện nay đều lắp đặt hệ thống Sprinkler nhằm đạt chuẩn PCCC.

II. Ưu điểm của hệ thống PCCC Sprinkler

1. Kích hoạt tự động – phản ứng nhanh khi có cháy

Hệ thống Sprinkler hoạt động hoàn toàn tự động mà không cần sự can thiệp của con người. Thời gian từ khi phát hiện nhiệt độ tăng đến khi phun nước chỉ mất vài giây, giúp dập tắt đám cháy ngay khi mới phát sinh.

2. Giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ tài sản hiệu quả

Theo Hiệp hội Bảo hiểm PCCC Quốc tế (NFPA – Mỹ), hệ thống Sprinkler giúp giảm thiệt hại tài sản do cháy lên đến 65%. Bên cạnh đó, dập cháy sớm cũng giúp hạn chế khói độc, bảo vệ sức khỏe và giảm nguy cơ cháy lan.

3. Tăng điểm an toàn trong đánh giá PCCC công trình

Việc lắp đặt hệ thống chữa cháy Sprinkler giúp các công trình dân dụng và công nghiệp dễ dàng vượt qua kiểm tra, thẩm duyệt PCCC của cơ quan chức năng. Đồng thời, nâng cao uy tín và giá trị bất động sản đối với khách hàng và nhà đầu tư.

III. Cấu tạo hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler

1. Đầu phun Sprinkler và chức năng từng loại

Đầu phun là bộ phận quan trọng nhất trong hệ thống chữa cháy Sprinkler. Mỗi đầu phun chứa một bóng thủy tinh có dung dịch giãn nở theo nhiệt độ. Khi nhiệt độ đạt ngưỡng (thường từ 68°C – 74°C), bóng vỡ và nước được phun ra. Có các loại đầu phun phổ biến như:

• Upright (phun lên): Lắp hướng lên, dùng cho trần trống như nhà xưởng.
• Pendent (phun xuống): Gắn trần thả, nước phun thẳng xuống – dùng trong văn phòng, chung cư.
• Sidewall (phun ngang): Gắn tường, phun ra phía trước – thích hợp hành lang hẹp.

2. Ống dẫn nước, van, máy bơm và thiết bị điều khiển

Hệ thống bao gồm các đường ống chính – phụ dẫn nước từ nguồn đến đầu phun. Van kiểm tra dòng chảy (alarm check valve), đồng hồ đo áp suất, và thiết bị ngăn dòng ngược được lắp đặt để đảm bảo an toàn. Máy bơm nước chữa cháy (bơm điện, bơm diesel hoặc bơm dự phòng) đảm bảo cung cấp áp lực nước ổn định.

3. Hệ thống báo cháy kết hợp với Sprinkler

Khi Sprinkler được kích hoạt, hệ thống sẽ đồng thời kích hoạt còi báo cháy, gửi tín hiệu về tủ trung tâm và phát lệnh tự động cho máy bơm hoạt động. Sự kết hợp này giúp cảnh báo sớm và chữa cháy đồng thời, giảm tối đa thiệt hại.

IV. Cách lắp đầu phun Sprinkler đúng kỹ thuật

1. Nguyên tắc bố trí đầu phun theo diện tích và chiều cao trần

Theo tiêu chuẩn NFPA 13 (Mỹ) và TCVN 7336:2003, đầu phun Sprinkler cần được bố trí đảm bảo che phủ toàn bộ diện tích phòng. Mỗi đầu phun bao phủ từ 9 – 21 m², tùy loại. Với trần dưới 4,5m, dùng đầu phun tiêu chuẩn. Trên 4,5m có thể cần đầu phun đặc biệt hoặc hệ thống tăng áp.

2. Khoảng cách tiêu chuẩn giữa các đầu phun

• Khoảng cách giữa các đầu phun: Từ 2,4m – 4,6m (tùy công năng và loại đầu phun).
• Khoảng cách từ tường đến đầu phun: Tối thiểu 1/4 khoảng cách giữa hai đầu phun, nhưng không quá 1,8m.
• Khoảng cách từ trần đến đầu phun: Từ 2,5 – 15 cm tùy loại đầu.

3. Hướng dẫn lắp đặt và kiểm tra thử nước

Sau khi lắp đặt, toàn bộ đường ống cần được súc rửa, thử áp lực tối thiểu 1.4 MPa trong 2 giờ. Hệ thống được thử nước tại mỗi đầu phun, đảm bảo không rò rỉ và đạt lưu lượng, áp suất thiết kế. Lắp đặt phải được giám sát bởi đơn vị có chứng nhận thi công PCCC theo quy định của Cục Cảnh sát PCCC.

V. Tiêu chuẩn thiết kế và lắp đặt hệ thống Sprinkler

1. Tiêu chuẩn Việt Nam: TCVN 7336:2003

Theo TCVN 7336:2003 – Tiêu chuẩn quốc gia về hệ thống chữa cháy Sprinkler tự động, việc thiết kế, lắp đặt, bảo trì phải đảm bảo đầy đủ các yêu cầu kỹ thuật như:

• Áp lực tối thiểu tại đầu phun: 0,5 bar
• Lưu lượng nước tại mỗi đầu phun: 80–100 lít/phút
• Vật liệu ống dẫn: thép mạ kẽm hoặc đồng, chịu nhiệt tốt

2. Một số tiêu chuẩn quốc tế phổ biến: NFPA 13, BS EN 12845

Ngoài tiêu chuẩn Việt Nam, các dự án lớn còn áp dụng thêm các tiêu chuẩn quốc tế:

• NFPA 13 (Mỹ): Tiêu chuẩn hàng đầu toàn cầu về thiết kế hệ thống Sprinkler – được Cục PCCC Việt Nam công nhận.
• BS EN 12845 (Châu Âu): Áp dụng phổ biến trong các khu công nghiệp, kho hàng và trung tâm thương mại.

3. Hồ sơ, bản vẽ kỹ thuật cần có khi lắp đặt

Hồ sơ kỹ thuật hệ thống chữa cháy Sprinkler gồm:

• Sơ đồ mặt bằng bố trí đầu phun và ống dẫn
• Chi tiết kỹ thuật đầu phun, van, tủ bơm, nguồn nước
• Tính toán thủy lực lưu lượng và áp suất hệ thống
• Bản vẽ phối hợp hệ thống điện và báo cháy liên động

VI. Những lưu ý khi vận hành và bảo trì hệ thống Sprinkler

1. Kiểm tra đầu phun định kỳ để tránh bụi bẩn, ăn mòn

Đầu phun bị bụi bẩn che khuất có thể khiến hệ thống không hoạt động kịp thời. Theo khuyến nghị của NFPA, cần vệ sinh đầu phun ít nhất 1 lần/năm, hoặc thường xuyên hơn tại môi trường có nhiều bụi, dầu mỡ.

2. Kiểm tra áp lực nước, thử hệ thống theo quý

Hệ thống cần được kiểm tra áp lực nước định kỳ. Tối thiểu mỗi 3 tháng/lần, cần:

• Thử vận hành bơm nước
• Kiểm tra áp lực tại điểm xa nhất của hệ thống
• Đảm bảo bơm, van, đồng hồ hoạt động chính xác

3. Ghi chép và lưu hồ sơ bảo trì đầy đủ theo quy định

Việc bảo trì cần được ghi lại trong sổ theo dõi hệ thống PCCC. Hồ sơ gồm:

• Thời gian thực hiện bảo trì
• Người thực hiện, tình trạng thiết bị
• Biện pháp xử lý nếu phát hiện lỗi

Đây là căn cứ bắt buộc để trình trong các đợt kiểm tra của lực lượng Cảnh sát PCCC.

VII. Lắp đặt hệ thống chữa cháy Sprinkler tại VinaSafe – Giải pháp an toàn toàn diện

1. Cung cấp thiết bị đầu phun Sprinkler đạt chuẩn quốc tế

VinaSafe phân phối các loại đầu phun Upright, Pendent, Sidewall… được nhập khẩu từ Đức, Mỹ, đạt chuẩn NFPA 13 và TCVN 7336:2003.

2. Dịch vụ khảo sát, thiết kế và thi công trọn gói

VinaSafe hỗ trợ khách hàng từ khâu khảo sát công trình, tư vấn thiết kế, lập hồ sơ đến thi công – nghiệm thu hoàn chỉnh theo đúng quy định PCCC hiện hành.

3. Đội ngũ kỹ sư PCCC được cấp chứng chỉ đầy đủ

100% kỹ sư, thợ lắp đặt của VinaSafe đều có chứng chỉ hành nghề PCCC và kinh nghiệm thi công thực tế tại hàng trăm công trình lớn nhỏ trên toàn quốc.

4. Liên hệ VinaSafe

Hotline: 0877.114.114
Website: https://vinasafe.com.vn
Fanpage: https://www.facebook.com/VinaSafe.Official