Lắp đặt hệ thống phòng cháy chữa cháy cho hộ kinh doanh 2025

Tình trạng cháy nổ tại các hộ kinh doanh nhỏ lẻ như quán ăn, tiệm tạp hóa, cửa hàng sửa chữa điện tử hay tiệm làm tóc đang ngày càng gia tăng, đặc biệt tại các khu dân cư đông đúc. Đa số các vụ cháy gây thiệt hại nghiêm trọng đều có điểm chung là không được trang bị hệ thống phòng cháy chữa cháy cho hộ kinh doanh đúng tiêu chuẩn. Việc đầu tư thiết bị PCCC không chỉ là yêu cầu pháp lý theo quy định của Nhà nước, mà còn là hành động thiết thực để bảo vệ tính mạng, tài sản và uy tín hoạt động kinh doanh.

Vậy một hệ thống PCCC hộ kinh doanh bao gồm những gì, và cần trang bị ra sao để đúng chuẩn và an toàn? Bài viết sau sẽ giúp bạn giải đáp.

I. Hệ thống phòng cháy chữa cháy cho hộ kinh doanh là gì?

Hệ thống phòng cháy chữa cháy cho hộ kinh doanh là tập hợp các thiết bị, giải pháp và quy trình có chức năng phát hiện – cảnh báo – xử lý đám cháy kịp thời, được thiết kế phù hợp với đặc điểm quy mô nhỏ của các cơ sở kinh doanh cá thể, cửa hàng, xưởng nhỏ hoặc hộ kinh doanh tại nhà.

1. Vai trò thiết yếu

• Giảm thiểu nguy cơ cháy lan, cháy lớn.
• Tăng khả năng phản ứng nhanh trong tình huống khẩn cấp.
• Đáp ứng yêu cầu pháp lý về PCCC để đủ điều kiện kinh doanh.
• Giúp chủ cơ sở được hưởng đầy đủ quyền lợi bảo hiểm nếu có rủi ro xảy ra.

Theo thống kê của Cục Cảnh sát PCCC, trong giai đoạn 2022–2024, có đến 18% vụ cháy nghiêm trọng xảy ra tại các hộ kinh doanh không có hệ thống PCCC đúng quy định.

2. Phân loại hệ thống PCCC hộ kinh doanh

• Hệ thống cơ bản: Bao gồm các thiết bị chữa cháy cầm tay, đèn thoát hiểm, nội quy PCCC, sơ đồ thoát nạn và chuông báo cháy độc lập. Phù hợp với quán ăn nhỏ, tiệm tạp hóa, cửa hàng dịch vụ.
• Hệ thống bán tự động hoặc tự động: Bổ sung thêm các đầu báo khói, báo nhiệt, hệ thống chữa cháy sprinkler, chữa cháy khí hoặc thiết bị ngắt điện khẩn cấp. Áp dụng cho cơ sở từ 3 tầng hoặc diện tích lớn hơn 300m².

3. Cơ sở pháp lý liên quan

• Luật PCCC năm 2001, sửa đổi bổ sung năm 2013.
• Nghị định 136/2020/NĐ-CP quy định chi tiết danh mục cơ sở thuộc diện phải khai báo và thẩm duyệt PCCC.
• Thông tư 147/2020/TT-BCA hướng dẫn hồ sơ và thủ tục đăng ký PCCC hộ kinh doanh.

II. Thành phần cơ bản của hệ thống PCCC hộ kinh doanh

(Từ khóa phụ: PCCC hộ kinh doanh)

Tùy theo quy mô, loại hình kinh doanh và nguy cơ cháy, hệ thống phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh sẽ được bố trí các thành phần tối thiểu như sau:

1. Bình chữa cháy xách tay

• Loại bình: MFZ4 (bột ABC) hoặc MT3 (CO2).
• Vị trí đặt: Gần lối ra vào, khu vực bếp, nơi đặt tủ điện.
• Số lượng: Tối thiểu 1 bình cho mỗi 50m² diện tích sàn.
• Chức năng: Dập lửa ban đầu trước khi cháy lan rộng.

2. Đèn thoát hiểm, đèn sự cố

• Đảm bảo soi sáng lối thoát nạn trong điều kiện mất điện.
• Có pin dự phòng tối thiểu 90 phút.
• Gắn cố định tại cửa thoát, hành lang, cầu thang.

3. Thiết bị báo cháy

• Chuông báo cháy: Gắn nơi dễ nghe, hoạt động thủ công hoặc tự động.
• Đầu báo khói/nhiệt: Cần thiết tại phòng kín, kho hàng, nhà bếp, xưởng sản xuất.
• Tủ trung tâm báo cháy mini (nếu có nhiều phòng hoặc tầng).

4. Sơ đồ thoát nạn và nội quy PCCC

• Nội quy PCCC: Gồm 5–7 nội dung cơ bản: cấm lửa, xử lý cháy, cách dùng bình, trách nhiệm người kinh doanh.
• Sơ đồ thoát nạn: Ghi rõ hướng di chuyển khi có cháy, điểm tập kết.
• Treo tại nơi dễ nhìn, thường là gần cửa ra vào hoặc bảng thông báo chung.

5. Thiết bị ngắt điện khẩn cấp

• Áp dụng cho quán ăn, nhà hàng, tiệm tóc có nhiều thiết bị điện.
• Ngắt toàn bộ điện khu vực trong 1 thao tác khi xảy ra sự cố.
• Đặt nơi dễ thao tác, có biển hướng dẫn rõ ràng.

6. Hệ thống bổ sung (tùy quy mô)

Hộ kinh doanh có diện tích lớn, nhiều tầng hoặc chứa vật liệu dễ cháy nên lắp thêm:

• Hệ thống chữa cháy khí (FM-200) cho phòng máy, thiết bị điện tử.
• Hệ thống sprinkler mini cho khu vực nhà kho, bếp, khu vực nguy cơ cao

III. Các hộ kinh doanh nào bắt buộc trang bị hệ thống PCCC?

Theo quy định tại Nghị định 136/2020/NĐ-CP, không phải tất cả các hộ kinh doanh đều cần lập hồ sơ thẩm duyệt hệ thống phòng cháy chữa cháy. Tuy nhiên, các cơ sở thuộc diện có nguy cơ cháy nổ cao thì bắt buộc phải trang bị hệ thống phòng cháy chữa cháy cho hộ kinh doanh. Dưới đây là các trường hợp cụ thể:

1. Cơ sở có diện tích lớn hoặc nhiều tầng

• Hộ kinh doanh hoạt động trong mặt bằng có diện tích sử dụng từ 300m² trở lên.
• Nhà có 3 tầng trở lên, đặc biệt nếu tầng trên được sử dụng làm kho, nơi ở, hoặc nơi chứa thiết bị điện công suất cao.

2. Các ngành nghề có nguy cơ cháy nổ cao

• Tiệm ăn, nhà hàng nhỏ có bếp gas công nghiệp hoặc sử dụng nhiều thiết bị điện, dầu chiên, bếp hồng ngoại.
• Xưởng gia công, cửa hàng cơ khí, xưởng mộc, dệt may nhỏ thường chứa bụi, gỗ, vải dễ cháy.
• Tiệm sửa điện thoại, sửa đồ điện gia dụng, nơi sử dụng máy sấy, hàn, tủ điện tập trung.
• Salon tóc, tiệm nail, spa có sử dụng đèn hồng ngoại, máy hấp, thiết bị nhiệt.

3. Kinh doanh phòng trọ, cho thuê lưu trú

• Nhà trọ có từ 10 người ở thường xuyên trở lên.
• Có sử dụng bếp chung, thiết bị gas, hoặc hệ thống điện không tách biệt giữa các phòng.
• Theo thống kê tại TP.HCM, hơn 70% vụ cháy tại nhà dân giai đoạn 2022–2023 xảy ra ở cơ sở kinh doanh vừa ở vừa buôn bán không trang bị đầy đủ thiết bị PCCC.

Việc không trang bị đúng quy định có thể bị xử phạt từ 5–50 triệu đồng, hoặc đình chỉ hoạt động cho đến khi khắc phục vi phạm.

IV. Quy trình thiết kế – thi công hệ thống phòng cháy chữa cháy cho hộ kinh doanh

Việc thiết kế và thi công hệ thống phòng cháy chữa cháy cho hộ kinh doanh cần tuân theo nguyên tắc phù hợp với diện tích, loại hình hoạt động và quy chuẩn kỹ thuật. Dưới đây là các bước cơ bản được thực hiện bởi đơn vị chuyên nghiệp:

1. Khảo sát hiện trạng, phân tích nguy cơ cháy

• Đo đạc diện tích, kiểm tra hệ thống điện, nguồn nhiệt, vật liệu dễ cháy.
• Xác định các khu vực có nguy cơ cao như nhà bếp, kho, khu điện tử.

2. Tư vấn giải pháp thiết bị PCCC hộ kinh doanh phù hợp

• Lựa chọn loại bình chữa cháy (bột, CO2, nước, foam).
• Tư vấn vị trí đặt chuông báo cháy, đèn exit, đầu báo khói.
• Xác định số lượng và vị trí sơ đồ thoát nạn, thiết bị ngắt điện.

3. Lập hồ sơ, bản vẽ và kế hoạch thoát nạn

• Vẽ sơ đồ bố trí thiết bị theo TCVN 3890.
• Xây dựng phương án thoát nạn, vị trí tập kết, chỉ dẫn lối thoát.
• Lập hồ sơ khai báo PCCC hoặc thẩm duyệt nếu cơ sở thuộc diện bắt buộc.

4. Thi công, bàn giao và hướng dẫn sử dụng PCCC hộ kinh doanh

• Cài đặt, lắp đặt đầy đủ các thiết bị đã được tư vấn.
• Dán nội quy, sơ đồ tại vị trí đúng chuẩn (gần cửa ra vào, lối thoát hiểm).
• Hướng dẫn cách sử dụng bình chữa cháy, cách báo cháy, cách ngắt điện khẩn cấp.

5. Nghiệm thu và lưu hồ sơ pháp lý PCCC hộ kinh doanh

• Tổ chức kiểm tra thiết bị, vận hành thử hệ thống.
• Lập biên bản bàn giao và hướng dẫn bảo trì định kỳ.
• Nếu có yêu cầu, hỗ trợ đăng ký xác nhận đủ điều kiện PCCC tại địa phương.

Theo kinh nghiệm thực tế, quy trình thi công một hệ thống PCCC hộ kinh doanh quy mô nhỏ thường kéo dài từ 1–3 ngày, chi phí dao động từ 3–10 triệu đồng, tùy thiết bị và quy mô công trình.

V. Mức chi phí lắp đặt hệ thống PCCC hộ kinh doanh

Chi phí để trang bị một hệ thống phòng cháy chữa cháy cho hộ kinh doanh hiện nay không quá cao, đặc biệt khi so sánh với mức độ rủi ro mà cháy nổ có thể gây ra. Dưới đây là một số mức giá tham khảo:

1. Chi phí trung bình cho hệ thống cơ bản

Dưới đây là bảng chi phí trung bình cho hệ thống phòng cháy chữa cháy cơ bản áp dụng cho hộ kinh doanh:

Quy mô cơ sở	Đặc điểm	Chi phí trung bình
Hộ kinh doanh nhỏ	Dưới 100m², 1 tầng	3 – 5 triệu đồng
Cơ sở kinh doanh trung bình	100 – 300m², có bếp hoặc thiết bị sinh nhiệt	5 – 10 triệu đồng
Cơ sở quy mô lớn hoặc từ 2–3 tầng trở lên	Diện tích lớn hơn, cần hệ thống bán tự động	10 – 15 triệu đồng

Gói cơ bản thường bao gồm: bình chữa cháy, đèn thoát hiểm, chuông báo cháy, nội quy, sơ đồ thoát hiểm, thiết bị ngắt điện khẩn cấp (nếu cần).

2. Các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí hệ thống PCCC hộ kinh doanh

• Diện tích và số tầng: Càng lớn càng cần nhiều thiết bị và điểm lắp đặt.
• Ngành nghề: Cơ sở nấu nướng, sản xuất, chứa hàng dễ cháy sẽ cần thêm đầu báo, thiết bị cắt điện.
• Yêu cầu pháp lý: Nếu cần lập hồ sơ thẩm duyệt hoặc nghiệm thu, sẽ phát sinh thêm chi phí tư vấn và thủ tục pháp lý.

3. Chủ động đầu tư hay trả giá vì cháy?

• Một vụ cháy nhỏ cũng có thể gây thiệt hại từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng.
• Theo thống kê của Cục PCCC, hơn 60% vụ cháy ở hộ kinh doanh không có thiết bị PCCC gây thiệt hại tài sản không dưới 100 triệu đồng.
• Đầu tư ban đầu từ 3–10 triệu giúp bạn đảm bảo pháp lý, bảo vệ tài sản và tránh gián đoạn hoạt động kinh doanh.

VI. Hậu quả nếu không trang bị hệ thống PCCC hộ kinh doanh đúng quy định

Không lắp đặt hệ thống phòng cháy chữa cháy cho hộ kinh doanh đúng quy định sẽ kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng về pháp lý, tài chính và an toàn.

1. Mức phạt hành chính sai quy định phòng cháy chữa cháy cho hộ kinh doanh

Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, các hành vi vi phạm quy định PCCC có thể bị xử phạt như sau:

• 5 – 10 triệu đồng: Không có thiết bị PCCC tối thiểu như bình chữa cháy, đèn exit.
• 15 – 30 triệu đồng: Không có hồ sơ PCCC, không khai báo cơ sở thuộc diện quản lý.
• 40 – 50 triệu đồng: Vi phạm nghiêm trọng, tái phạm hoặc gây hậu quả.

2. Nguy cơ bị đình chỉ hoạt động

Cơ sở không đảm bảo an toàn cháy nổ theo kiểm tra thực tế từ cơ quan chức năng có thể bị đình chỉ tạm thời hoặc vĩnh viễn.

3. Không được bồi thường bảo hiểm

• Các công ty bảo hiểm từ chối chi trả nếu xảy ra cháy và cơ sở không có thiết bị hoặc hồ sơ PCCC hợp lệ.
• Thiệt hại tài sản có thể lên tới hàng trăm triệu đồng, thậm chí phá sản nếu không có khả năng phục hồi.

4. Mất uy tín và rủi ro về người

• Cháy nổ không chỉ thiệt hại tài sản mà còn đe dọa tính mạng nhân viên, khách hàng và chủ cơ sở.
• Một sự cố nhỏ cũng đủ để khiến khách hàng mất niềm tin và tránh xa địa điểm kinh doanh.

VII. VinaSafe – Đơn vị cung cấp hệ thống PCCC hộ kinh doanh trọn gói

Nếu bạn đang cần tìm một đơn vị uy tín để lắp đặt hệ thống phòng cháy chữa cháy cho hộ kinh doanh, VinaSafe chính là lựa chọn hàng đầu.

1. Cung cấp đầy đủ thiết bị chuẩn kiểm định

• Bình chữa cháy các loại (bột, CO2, nước).
• Đèn thoát hiểm, đèn sự cố, chuông báo cháy, đầu báo khói/nhiệt.
• Sơ đồ, nội quy PCCC được in và lắp đặt chuẩn vị trí theo quy định.

2. Dịch vụ tư vấn và hồ sơ pháp lý

• Tư vấn miễn phí các gói thiết bị phù hợp ngành nghề, diện tích.
• Hỗ trợ lập hồ sơ khai báo PCCC, biên bản tự kiểm tra, kế hoạch thoát nạn.
• Có thể thay mặt khách hàng làm việc với cơ quan PCCC địa phương.

3. Thi công – nghiệm thu – kiểm định định kỳ

• Giao hàng tận nơi toàn quốc, thi công nhanh, gọn.
• Cam kết kiểm định đủ điều kiện hoạt động, hỗ trợ nhắc lịch bảo trì.
• Chính sách bảo hành dài hạn, hỗ trợ thay thế thiết bị khi có hư hỏng.

Bạn đang cần lắp đặt hệ thống phòng cháy chữa cháy cho hộ kinh doanh?

Hãy liên hệ VinaSafe ngay hôm nay để được tư vấn và trang bị giải pháp an toàn toàn diện, đúng pháp lý:

• Website: https://vinasafe.com.vn
• Fanpage: https://www.facebook.com/VinaSafe.Official
• Hotline: 0877.114.114