Quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh chuẩn PCC 2025

Trong bối cảnh các vụ cháy nổ nhỏ lẻ tại hộ kinh doanh ngày càng gia tăng, việc tuân thủ quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh không chỉ là yêu cầu bắt buộc từ pháp luật mà còn là biện pháp thiết thực để bảo vệ an toàn cho người và tài sản.

Đặc biệt với các mô hình kinh doanh quy mô nhỏ như tiệm ăn, salon, nhà trọ, cơ sở sản xuất gia công…, chủ cơ sở cần hiểu rõ điều kiện nào bắt buộc phải khai báo, hồ sơ nào cần thẩm duyệt và những thiết bị nào cần trang bị tối thiểu để tránh vi phạm pháp lý cũng như rủi ro không đáng có.

I. Quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh là gì?

Quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh là tập hợp các yêu cầu pháp lý bắt buộc mà các cơ sở kinh doanh cá thể phải thực hiện nhằm đảm bảo an toàn cháy nổ, phòng ngừa và xử lý kịp thời các sự cố hỏa hoạn.

1. Định nghĩa và phạm vi áp dụng quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh

Theo Luật Phòng cháy chữa cháy và các văn bản hướng dẫn, hộ kinh doanh là đối tượng thuộc diện quản lý PCCC nếu sử dụng mặt bằng có hoạt động sản xuất, buôn bán, hoặc dịch vụ có nguy cơ cháy nổ.

Các quy định này áp dụng cho mọi cơ sở kinh doanh hộ gia đình có không gian kinh doanh riêng biệt hoặc hoạt động xen lẫn với không gian sinh hoạt (như kinh doanh tại nhà).

2. Căn cứ pháp lý quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh

• Luật Phòng cháy chữa cháy năm 2001, sửa đổi bổ sung năm 2013.
• Nghị định 136/2020/NĐ-CP: quy định chi tiết về điều kiện an toàn PCCC đối với hộ kinh doanh.
• Thông tư 147/2020/TT-BCA: hướng dẫn mẫu hồ sơ, biểu mẫu khai báo và kiểm tra PCCC với các cơ sở nhỏ.

3. Phân biệt các loại hộ kinh doanh theo quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh

Việc xác định đúng loại hình hộ kinh doanh sẽ giúp bạn biết rõ mình có cần thực hiện thẩm duyệt hồ sơ hay chỉ cần khai báo thông thường.

II. Những trường hợp bắt buộc tuân thủ quy định phòng cháy chữa cháy cho hộ kinh doanh

Không phải hộ kinh doanh nào cũng cần thẩm duyệt hồ sơ hoặc lắp đặt hệ thống chữa cháy tự động, nhưng nếu thuộc vào các trường hợp dưới đây, bạn bắt buộc phải tuân thủ quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh:

1. Diện tích sử dụng lớn

• Cơ sở có diện tích kinh doanh từ 300m² trở lên nằm trong danh mục bắt buộc phải khai báo và có phương án PCCC cụ thể.
• Đối với mô hình có nhiều khu vực chức năng như khu nấu ăn, kho chứa, phòng điện… diện tích cộng dồn được tính là tổng mặt sàn.

2. Số lượng người làm việc hoặc cư trú

• Hộ kinh doanh có từ 10 người trở lên thường xuyên ở hoặc làm việc trong cùng không gian kinh doanh phải thực hiện khai báo và trang bị thiết bị phòng cháy theo quy định.

3. Ngành nghề có nguy cơ cháy nổ cao

Theo thống kê từ Cục Cảnh sát PCCC, hơn 65% vụ cháy hộ kinh doanh giai đoạn 2020–2023 xuất phát từ các ngành sau:

• Quán ăn, tiệm lẩu nướng, bếp gas công nghiệp
• Salon tóc, spa sử dụng nhiều máy nhiệt
• Xưởng mộc, cơ khí, in ấn, hóa chất, may mặc…
• Tiệm sửa chữa điện, điện thoại, thiết bị điện tử

4. Công trình cao tầng hoặc dùng nguồn nhiệt lớn

• Nhà kinh doanh từ 3 tầng trở lên cần bố trí hệ thống báo cháy, thiết bị ngắt điện khẩn cấp, đèn exit, sơ đồ thoát nạn.
• Nếu sử dụng bếp gas, lò nướng, nồi chiên điện, máy ép nhiệt… phải bổ sung thêm đầu báo nhiệt, bình chữa cháy đúng loại và thiết bị chống rò điện.

III. Các thiết bị cần có theo quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh

Theo quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh, bất kỳ cơ sở nào thuộc diện phải đăng ký đều bắt buộc trang bị một số thiết bị phòng cháy chữa cháy cơ bản nhằm đảm bảo có thể xử lý sự cố ngay từ ban đầu.

1. Bình chữa cháy xách tay

• Bình bột MFZ4, MFZ8: phù hợp với đám cháy loại A, B, C (gỗ, xăng dầu, khí gas…).
• Bình CO2 MT3: hiệu quả cao với cháy thiết bị điện, không để lại cặn.
• Số lượng bình tối thiểu: 1 bình/50m², bố trí tại vị trí dễ nhìn, dễ lấy.

2. Đèn thoát hiểm và đèn chiếu sáng sự cố

• Đèn exit thoát hiểm gắn tại cửa thoát, lối hành lang, thang bộ.
• Đèn sự cố tự sáng khi mất điện, đảm bảo duy trì ánh sáng tối thiểu trong 60 phút.
• Theo TCVN 3890:2009, mỗi tầng phải có ít nhất 2 đèn thoát hiểm tại các đầu hành lang.

3. Nội quy PCCC và sơ đồ thoát nạn

• Treo bản nội quy PCCC tại nơi dễ nhìn (quầy thu ngân, lối ra vào).
• Sơ đồ chỉ dẫn thoát hiểm kèm ký hiệu rõ ràng, đặt tại các khu vực có đông người.

4. Thiết bị báo cháy theo quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh

• Đầu báo khói lắp trần nhà, mỗi đầu phủ diện tích khoảng 30m².
• Chuông báo cháy/còi báo cháy lắp gần cửa chính hoặc khu vực trung tâm.

5. Thiết bị ngắt điện khẩn cấp

• Đối với hộ kinh doanh có bếp, thiết bị điện công suất lớn, nhà từ 3 tầng trở lên: cần có CB hoặc công tắc cắt điện khẩn đặt tại lối thoát hiểm.

Thống kê từ Cục Cảnh sát PCCC cho thấy hơn 70% vụ cháy tại hộ kinh doanh nhỏ xuất phát từ việc thiếu hoặc không sử dụng được thiết bị chữa cháy ban đầu.

IV. Hồ sơ pháp lý PCCC cho hộ kinh doanh gồm những gì?

Việc hoàn thiện đầy đủ hồ sơ phòng cháy chữa cháy cho hộ kinh doanh không chỉ giúp bạn tuân thủ quy định pháp luật mà còn là cơ sở để được bảo hiểm chi trả khi có sự cố.

1. Tờ khai đăng ký thông tin cơ sở

• Mẫu tờ khai ban hành theo Phụ lục II – Thông tư 147/2020/TT-BCA.
• Nội dung: thông tin chủ hộ, địa chỉ kinh doanh, loại hình hoạt động, diện tích, số người…

2. Sơ đồ mặt bằng và sơ đồ thoát hiểm

• Bản vẽ tổng thể thể hiện vị trí thoát hiểm, thiết bị PCCC, lối ra vào, hành lang…
• Có thể vẽ tay hoặc in sơ đồ CAD nếu diện tích lớn hoặc nhiều phòng.

3. Danh mục thiết bị chữa cháy đã trang bị theo quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh

• Liệt kê chi tiết số lượng, chủng loại, vị trí từng thiết bị như bình chữa cháy, đèn exit, đầu báo khói…
• Nên đính kèm hóa đơn mua thiết bị hoặc ảnh thực tế để đối chiếu.

4. Bản cam kết an toàn hoặc biên bản nghiệm thu hệ thống theo quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh

• Nếu chỉ trang bị thiết bị cơ bản: lập bản cam kết đảm bảo an toàn PCCC.
• Nếu có hệ thống PCCC bán tự động: cần có biên bản nghiệm thu hệ thống PCCC, do đơn vị đủ điều kiện cấp.

5. Hồ sơ tự kiểm tra hoặc biên bản kiểm tra định kỳ theo quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh

Thực hiện theo Thông tư 149/2020/TT-BCA, hộ kinh doanh có thể:

• Lập phiếu kiểm tra nội bộ định kỳ mỗi 6 tháng.
• Hoặc mời lực lượng chức năng kiểm tra thực tế và lập biên bản.

Thiếu hồ sơ hoặc không cập nhật kiểm tra định kỳ là một trong các lý do khiến hộ kinh doanh bị xử phạt từ 5–15 triệu đồng và bị yêu cầu ngừng hoạt động đến khi bổ sung đầy đủ.

V. Mức xử phạt khi vi phạm quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh

Việc không thực hiện đúng quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh sẽ bị xử phạt nghiêm theo pháp luật hiện hành. Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, các mức phạt cụ thể bao gồm:

1. Mức phạt hành chính

2. Nguy cơ bị đình chỉ hoạt động

• Cơ sở vi phạm nghiêm trọng hoặc tái phạm nhiều lần có thể bị tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh 3–6 tháng, hoặc đình chỉ vĩnh viễn nếu gây ra cháy nổ nghiêm trọng.

3. Mất quyền lợi bảo hiểm

• Nếu hộ kinh doanh xảy ra hỏa hoạn mà không có hồ sơ đăng ký PCCC hợp lệ hoặc thiết bị không đạt chuẩn, công ty bảo hiểm có quyền từ chối chi trả bồi thường, dù đã mua bảo hiểm tài sản, cháy nổ bắt buộc.

Theo số liệu từ Cục Cảnh sát PCCC, chỉ trong năm 2023, hơn 40% vụ cháy tại các cơ sở kinh doanh nhỏ không được bảo hiểm bồi thường vì không có hồ sơ PCCC đầy đủ.

VI. VinaSafe – Giải pháp thiết bị và hồ sơ PCCC cho hộ kinh doanh trọn gói

Để đảm bảo an toàn và tuân thủ đầy đủ quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh, bạn cần một đơn vị vừa có chuyên môn, vừa hỗ trợ đầy đủ từ thiết bị đến pháp lý. VinaSafe chính là lựa chọn đáng tin cậy được hàng nghìn hộ kinh doanh tin tưởng.

1. Cung cấp thiết bị PCCC chính hãng, đạt quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh

• Bình chữa cháy bột MFZ4, MFZ8, bình CO2 MT2, MT3.
• Đèn thoát hiểm, đèn chiếu sáng sự cố, đầu báo khói – nhiệt.
• Chuông báo cháy, thiết bị ngắt điện khẩn cấp theo yêu cầu ngành nghề.

2. Hỗ trợ trọn gói hồ sơ pháp lý theo quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh

• Tư vấn miễn phí việc xác định hộ kinh doanh thuộc diện khai báo hay thẩm duyệt.
• Soạn thảo, in ấn tờ khai, cam kết, sơ đồ mặt bằng, sơ đồ thoát hiểm.
• Hỗ trợ nộp hồ sơ tại đội Cảnh sát PCCC quận/huyện và theo dõi xử lý đến khi hoàn tất.

3. Dịch vụ hậu mãi chuyên nghiệp

• Lắp đặt thiết bị, hướng dẫn sử dụng tại chỗ.
• Kiểm tra định kỳ, bảo trì thiết bị, thay thế nếu hư hỏng.
• Cung cấp tem kiểm định mới và tài liệu hướng dẫn đầy đủ.

Bạn đang kinh doanh cửa hàng, tiệm ăn, nhà trọ, salon, quán net…?
Hãy trang bị hệ thống phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh đúng quy định với VinaSafe để bảo vệ tài sản và tuân thủ pháp luật.

Thông tin liên hệ VinaSafe để tư vấn quy định phòng cháy chữa cháy hộ kinh doanh

• Website: https://vinasafe.com.vn
• Fanpage: https://www.facebook.com/VinaSafe.Official
• Hotline: 0877.114.114