Trong mọi công trình xây dựng – từ nhà ở dân dụng đến trung tâm thương mại, thang thoát hiểm đóng vai trò sống còn trong việc đảm bảo an toàn tính mạng cho người sử dụng khi xảy ra sự cố cháy nổ. Theo các quy định về thang thoát hiểm trong PCCC, việc thiết kế và lắp đặt hệ thống thang phải tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn về kỹ thuật, vật liệu, vị trí và lối tiếp cận nhằm đảm bảo hiệu quả thoát nạn và cứu hộ cứu nạn trong tình huống khẩn cấp.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vai trò, phân loại cũng như căn cứ pháp lý liên quan đến quy định về thang thoát hiểm trong PCCC.
I. Thang thoát hiểm trong PCCC là gì?
Thang thoát hiểm trong PCCC là cấu kiện kiến trúc chuyên dụng trong công trình xây dựng, được thiết kế riêng biệt hoặc tích hợp với cầu thang bộ, nhằm đảm bảo khả năng thoát hiểm nhanh chóng và an toàn khi xảy ra cháy nổ hoặc sự cố khẩn cấp.
1. Mục đích sử dụng
- Tạo lối thoát hiểm độc lập ngoài lối đi chính, đảm bảo lưu lượng người di chuyển an toàn khi có cháy.
- Hạn chế tối đa tình trạng ùn tắc tại hành lang và lối đi chung, đặc biệt tại các công trình cao tầng, chung cư và khách sạn.
2. Vai trò trong công tác phòng cháy chữa cháy
- Là đường thoát nạn chính trong trường hợp lối thoát thường xuyên không sử dụng được.
- Được sử dụng làm lối tiếp cận của lực lượng cứu hộ, đảm bảo công tác chữa cháy và cứu người nhanh chóng, hiệu quả.
3. Các loại thang thoát hiểm phổ biến
Tùy theo loại công trình và thiết kế kiến trúc, thang thoát hiểm có thể được bố trí theo các dạng sau:
- Cầu thang trong: Thường là thang bộ kín có cửa chống cháy, lắp bên trong tòa nhà.
- Cầu thang ngoài trời: Bố trí bên ngoài mặt đứng công trình, có lan can và chiếu nghỉ.
- Thang xoắn (thang tròn): Thường dùng trong nhà phố, khách sạn nhỏ hoặc công trình hạn chế diện tích.
- Thang đứng cứu hộ: Lắp ở mặt sau hoặc hông nhà, chủ yếu trong nhà trọ, nhà riêng, giúp thoát hiểm qua ban công.
II. Căn cứ pháp lý và quy định về thang thoát hiểm trong PCCC

Việc thiết kế, lắp đặt và bố trí thang thoát hiểm trong công trình xây dựng phải tuân thủ các văn bản pháp lý và tiêu chuẩn kỹ thuật dưới đây:
1. Căn cứ pháp lý quy định về thang thoát hiểm trong PCCC
- Luật Phòng cháy và chữa cháy 2001 (sửa đổi, bổ sung năm 2013): Quy định rõ yêu cầu bắt buộc về lối thoát nạn, cầu thang và lối ra thoát hiểm trong công trình.
- QCVN 06:2022/BXD: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy cho nhà và công trình.
- Nghị định 136/2020/NĐ-CP: Hướng dẫn thi hành một số điều của Luật PCCC, trong đó quy định chi tiết trách nhiệm thiết kế lối thoát nạn.
2. Tiêu chuẩn thiết kế kỹ thuật theo quy định về thang thoát hiểm trong PCCC
- TCVN 6160:1996 – Phòng cháy chữa cháy cho nhà cao tầng – Yêu cầu thiết kế.
- TCVN 2622:1995 – Phòng cháy, chống cháy cho nhà và công trình – Yêu cầu chung.
Các tiêu chuẩn này quy định chi tiết về:
- Chiều rộng thông thủy của thang (tối thiểu từ 0.9m đến 1.2m tùy công trình).
- Bề mặt chống trơn, vật liệu không cháy, đảm bảo kết cấu chịu nhiệt và tải trọng thoát người.
- Chiều cao lan can, chiếu nghỉ, độ dốc và bố trí cửa chống cháy tại các tầng.
III. TOP 5 quy định về thang thoát hiểm trong pccc
1. Quy định về thang thoát hiểm trong PCCC về Kích thước tiêu chuẩn
Theo QCVN 06:2022/BXD và TCVN 6160:1996, thang thoát hiểm phải đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật sau:
- Chiều rộng thông thủy tối thiểu:
- Tối thiểu 0.9m đối với công trình dưới 5 tầng.
- Từ 1.1m đến 1.2m đối với nhà cao tầng từ 5 tầng trở lên, tùy số lượng người sử dụng.
- Chiều cao bậc: Từ 150mm đến 180mm, đồng đều toàn bộ thang.
- Chiều sâu mặt bậc (độ rộng mặt bậc): Tối thiểu 250mm để đảm bảo bước chân ổn định.
- Độ dốc cầu thang: Không vượt quá 38°, lý tưởng trong khoảng 30° đến 35° để dễ di chuyển khi sơ tán.
2. Quy định về thang thoát hiểm trong PCCC về Vị trí bố trí thang thoát hiểm
Việc bố trí thang thoát hiểm phụ thuộc vào diện tích và công năng sử dụng của công trình:
- Công trình có diện tích sàn ≥ 300m² hoặc có từ 50 người trở lên phải có ít nhất 2 lối thoát hiểm độc lập.
- Nhà ở kết hợp kinh doanh từ 3 tầng trở lên phải có ít nhất 1 thang thoát hiểm riêng biệt.
- Tòa nhà cao tầng (trên 28m hoặc ≥ 10 tầng) bắt buộc có thang bộ không nhiễm khói với lối ra tại sảnh tầng 1.
3. Quy định về thang thoát hiểm trong PCCC về Khoảng cách tối đa đến thang thoát hiểm
- Khoảng cách tối đa từ bất kỳ vị trí nào trong công trình đến lối thoát hiểm không được vượt quá:
- 20m nếu chỉ có 1 lối thoát.
- 30m nếu có 2 lối thoát trở lên và có trang bị hệ thống báo cháy – chữa cháy tự động.
- Trong khách sạn, trường học, bệnh viện… vị trí cầu thang thoát hiểm phải được biển chỉ dẫn rõ ràng, đèn sự cố chiếu sáng trong điều kiện mất điện.
4. Quy định về thang thoát hiểm trong PCCC về Yêu cầu vật liệu
Toàn bộ kết cấu của thang thoát hiểm phải tuân thủ các tiêu chí vật liệu trong phòng cháy chữa cháy:
- Không được dùng vật liệu dễ cháy, dễ sinh khói độc khi gặp lửa.
- Ưu tiên vật liệu như thép chịu lực sơn chống cháy, bê tông cốt thép, hoặc kim loại mạ kẽm.
- Nếu có lót gỗ hoặc PVC ở mặt bậc, phải là loại vật liệu đạt tiêu chuẩn chống cháy lan loại A hoặc B theo QCVN 06:2022/BXD.
5. Quy định về thang thoát hiểm trong PCCC về Kết cấu đảm bảo an toàn khi thoát hiểm
- Tay vịn cầu thang: cao từ 900mm đến 1100mm, chắc chắn, không trơn trượt.
- Lan can bảo vệ: cao tối thiểu 1100mm, không có khe hở > 100mm để tránh nguy hiểm cho trẻ nhỏ.
- Bề mặt bậc thang: yêu cầu chống trượt, có thể sử dụng sơn gai, cao su chống trượt hoặc lưới inox nhám.
- Chiếu nghỉ: với mỗi 16 bậc nên có 1 chiếu nghỉ có chiều sâu tối thiểu 1.2m để giảm mệt mỏi khi di chuyển.
IV. Những lỗi phổ biến khi thiết kế thang chuẩn quy định về thang thoát hiểm trong PCCC

- Bố trí sai vị trí hoặc thiếu số lượng cầu thang: Nhiều công trình bố trí thang ở vị trí không đảm bảo tiếp cận nhanh từ mọi không gian sử dụng, hoặc không đủ số lượng theo quy định.
- Không đảm bảo kích thước và chiếu sáng an toàn: Chiều rộng thang nhỏ hơn 0.9m, thiếu đèn chiếu sáng sự cố, biển chỉ dẫn không rõ ràng là lỗi rất phổ biến.
- Sử dụng vật liệu không đạt chuẩn PCCC: Thang được làm từ vật liệu dễ cháy như gỗ ép, nhựa hoặc có phủ vật liệu không kiểm định khiến thang mất tác dụng khi cháy xảy ra.
V. Quy định về thang thoát hiểm trong PCCC bắt buộc ở những công trình nào?
Theo QCVN 06:2022/BXD và Luật PCCC, các công trình bắt buộc phải có thang thoát hiểm bao gồm:
- Nhà ở từ 3 tầng trở lên có người thường xuyên cư trú hoặc làm việc.
- Chung cư, khách sạn, nhà nghỉ từ 5 tầng hoặc có hơn 50 người lưu trú.
- Bệnh viện, trường học, trung tâm thương mại, siêu thị có diện tích mỗi tầng > 300m².
- Nhà máy, xưởng sản xuất, cơ sở hóa chất, kho chứa hàng có nguy cơ cháy cao theo phân loại của Thông tư 147/2020/TT-BCA.
VI. Kiểm tra, bảo trì và nghiệm thu theo quy định về thang thoát hiểm trong PCCC
- Tần suất kiểm tra: Theo quy định, thang thoát hiểm phải được kiểm tra tối thiểu 6 tháng/lần để đảm bảo an toàn kết cấu và chức năng sử dụng.
- Hạng mục kiểm tra gồm: tay vịn, chiếu sáng, sàn, lan can, khả năng thoát khói, cửa chống cháy (nếu có).
- Hồ sơ nghiệm thu: Bao gồm bản vẽ hoàn công, biên bản nghiệm thu nội bộ, nghiệm thu PCCC theo mẫu của Sở Cảnh sát PCCC địa phương.
- Đơn vị thi công chuyên nghiệp: Phải có tư cách pháp nhân rõ ràng, có chứng chỉ năng lực thiết kế, thi công hệ thống PCCC và đã thực hiện các công trình tương tự.
VIII. VinaSafe – Giải pháp thiết kế & thi công thang thoát hiểm chuẩn PCCC

- Tư vấn thiết kế đúng chuẩn: Đảm bảo phù hợp với từng loại công trình, từ chung cư mini đến trung tâm thương mại.
- Thi công trọn gói: Từ khảo sát, bản vẽ đến thi công hoàn thiện, đảm bảo đúng QCVN, an toàn, dễ bảo trì.
- Hồ sơ pháp lý đầy đủ: Hỗ trợ làm hồ sơ thẩm duyệt, nghiệm thu, bản vẽ hoàn công, chứng chỉ vật liệu.
- Giá rõ ràng – tiến độ nhanh: Bảng báo giá minh bạch, cam kết tiến độ và chất lượng thi công.
Bạn đang cần thiết kế hoặc thi công thang thoát hiểm theo đúng quy định PCCC? Hãy để VinaSafe đồng hành cùng bạn bảo vệ tính mạng và tài sản một cách chuyên nghiệp, an toàn và đúng pháp lý.
Liên hệ ngay VinaSafe để được tư vấn quy định về thang thoát hiểm trong PCCC miễn phí:
- Website: https://vinasafe.com.vn
- Fanpage: facebook.com/VinaSafe.Official
- Hotline: 0877.114.114