TOP 4 loại bình chữa cháy điện hiệu quả chuẩn PCCC 2025

Hỏa hoạn do chập điện là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản tại Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa biết rằng không phải loại bình chữa cháy nào cũng có thể dùng cho cháy điện. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ bình chữa cháy điện là gì, phân biệt các loại bình phù hợp với sự cố cháy điện, và cách lựa chọn đúng loại để đảm bảo an toàn tối đa cho gia đình, văn phòng và nhà xưởng có nhiều thiết bị điện.

I. Bình chữa cháy điện là gì?

Khái niệm về bình chữa cháy điện

Bình chữa cháy điện là loại bình được thiết kế để dập tắt các đám cháy liên quan đến thiết bị điện đang hoạt động hoặc nguồn điện có dòng điện chạy qua, như: tủ điện, ổ cắm, máy tính, pin sạc, bảng điều khiển. Loại bình này sử dụng chất chữa cháy không dẫn điện, nhằm đảm bảo an toàn cho người sử dụng và thiết bị điện tử, đồng thời tránh nguy cơ chập cháy lan rộng.

Vai trò trong việc dập tắt các đám cháy liên quan đến thiết bị điện, bảng điện

Khi cháy do điện xảy ra, nếu sử dụng nước hoặc các chất dẫn điện sẽ làm tăng nguy cơ điện giật, chập cháy lan truyền và gây thiệt hại lớn hơn. Vì vậy, bình chữa cháy điện đóng vai trò rất quan trọng trong:

• Ngắt chuỗi phản ứng cháy mà không làm chập nguồn
• Không phá hỏng vi mạch, thiết bị điện tử sau khi chữa cháy
• Không để lại cặn ăn mòn hoặc gây ẩm linh kiện
• Bảo vệ người thao tác khỏi điện giật khi xử lý trong môi trường có nguồn điện

So sánh bình chữa cháy điện với các loại bình chữa cháy thông thường

II. Các loại bình chữa cháy dùng cho cháy điện phổ biến hiện nay

Bình chữa cháy điện dùng khí CO2

• Nguyên lý: Dập lửa bằng cách bao phủ vùng cháy bằng khí CO2, làm giảm nồng độ oxy và hạ nhiệt.
• Ứng dụng: Thiết bị điện công nghiệp, phòng kỹ thuật, văn phòng, quán café sử dụng nhiều ổ điện, máy lạnh.
• Ưu điểm: Không dẫn điện, không để lại cặn, không gây hư hại thiết bị.
• Nhược điểm: Có thể gây ngạt nếu dùng trong phòng kín, bình nặng, hiệu quả giảm khi cháy lan rộng.

Thực tế: Bình CO2 đang là loại phổ biến nhất cho sự cố cháy điện tại văn phòng, được trang bị bắt buộc tại các tòa nhà thương mại.

Bình chữa cháy điện dùng khí sạch (FM200, N2, Novec 1230)

• Nguyên lý: Dập cháy bằng cách làm gián đoạn chuỗi phản ứng cháy và hấp thụ nhiệt, không giảm nồng độ oxy trong không gian.
• Ứng dụng: Trung tâm dữ liệu, tủ server, hệ thống điều khiển PLC, UPS.
• Ưu điểm: Không để lại cặn, an toàn với thiết bị điện tử, có thể dùng trong phòng có người.
• Nhược điểm: Chi phí cao, yêu cầu bảo quản và kiểm định nghiêm ngặt.

Năm 2024, hơn 80% trung tâm dữ liệu tại TP.HCM chuyển sang dùng FM200 do hiệu quả và độ sạch cao.

Bình chữa cháy điện dùng bột ABC

• Nguyên lý: Phun bột khô (monoammonium phosphate) để cách ly oxy và làm ngắt phản ứng cháy.
• Ứng dụng: Nhà dân, văn phòng nhỏ, nhà xưởng.
• Ưu điểm: Giá rẻ, dễ mua, xử lý được cả cháy chất rắn – lỏng – điện.
• Nhược điểm: Để lại bụi bột, cần vệ sinh thiết bị sau chữa cháy, có thể ảnh hưởng thiết bị điện tử tinh vi.

Theo khuyến cáo của Cục PCCC, bình ABC nên được đặt gần bếp, tủ điện tổng và khu vực có nguy cơ cháy điện cao.

Bình chữa cháy điện bằng gốc nước dùng được cho cháy điện (A, B, F và pin lithium-ion)

• Nguyên lý: Sử dụng nước được biến tính thành chất chữa cháy không dẫn điện, thường kết hợp với chất phụ gia để hạ nhiệt cực nhanh và cách ly lửa.
• Ứng dụng: Cháy pin sạc, thiết bị công nghệ, nhà ở, quán café sử dụng thiết bị điện tử hiện đại.
• Ưu điểm: Không dẫn điện, thân thiện môi trường, hiệu quả cao với cháy pin lithium-ion, dầu mỡ, thiết bị bếp công nghiệp.
• Nhược điểm: Giá thành cao, ít phổ biến, cần kiểm tra nhãn dán kỹ vì dễ nhầm với bình nước thông thường.

III. Ký hiệu bình chữa cháy điện – Cách nhận biết nhanh và chính xác

Phân loại bình theo nhóm cháy (A, B, C, E…)

Theo TCVN 4878:2009 và tiêu chuẩn quốc tế NFPA, các loại bình chữa cháy được phân loại dựa trên nhóm đám cháy:

• Nhóm A: Cháy chất rắn thông thường (gỗ, giấy, vải)
• Nhóm B: Cháy chất lỏng dễ cháy (xăng, dầu, sơn)
• Nhóm C: Cháy khí dễ cháy (gas, metan, propane)
• Nhóm E (hoặc ký hiệu C/E): Cháy liên quan đến thiết bị điện có điện áp
• Nhóm F: Cháy dầu mỡ trong nhà bếp (được ghi rõ trên bình gốc nước đặc biệt)

Bình chữa cháy điện là những bình có ký hiệu “C” hoặc “E” thể hiện khả năng dập cháy liên quan đến điện. Một số loại bình còn ghi trực tiếp dòng chữ:
“Use on electrical fires” hoặc “Chữa cháy thiết bị điện ≤ 1000V”.

Ký hiệu màu sắc, nhãn mác, chữ viết trên vỏ bình

Mỗi loại bình chữa cháy đều có màu nhận diện tiêu chuẩn và thông tin trên tem nhãn:

Khi chọn mua, bạn cần chú ý mã hiệu thiết bị, tên chất chữa cháy, nhóm cháy sử dụng được, và phần hướng dẫn sử dụng in sẵn trên tem nhãn.

Cách kiểm tra tem kiểm định và hướng dẫn sử dụng bình chữa cháy điện

Bình chữa cháy đạt chuẩn phải có:

• Tem kiểm định an toàn PCCC dán tại cổ hoặc thân bình, có mã QR hoặc số biên bản
• Ngày sản xuất và hạn sử dụng in hoặc khắc rõ trên bình
• Áp suất hoạt động (với bình CO2 và bột ABC): kim đồng hồ phải nằm trong vùng xanh
• Hướng dẫn sử dụng 3 bước in trên vỏ bình bằng tiếng Việt rõ ràng, dễ hiểu

Lưu ý: Bình không có tem kiểm định hoặc nhãn in mờ, sai nhóm đám cháy là không đủ điều kiện sử dụng theo quy định tại Thông tư 148/2020/TT-BCA.

IV. Cách sử dụng bình chữa cháy điện an toàn và hiệu quả

Quy trình thao tác khi xử lý cháy điện

Khi phát hiện đám cháy điện, thực hiện theo các bước sau:

1. Cắt nguồn điện (nếu an toàn để tiếp cận hoặc có cầu dao từ xa)
2. Tiếp cận đám cháy từ khoảng cách an toàn (1,5 – 2 mét)
3. Rút chốt an toàn
4. Hướng vòi phun vào gốc lửa, đứng lệch một bên thiết bị
5. Bóp cò và di chuyển đều tay qua vùng cháy cho đến khi lửa tắt hoàn toàn

Nếu sử dụng bình CO2, cần giữ bình thẳng, tránh hướng đầu phun vào người vì khí xả ra rất lạnh, có thể gây bỏng lạnh.

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng để không bị giật điện

• Không sử dụng bình nước hoặc bọt thông thường cho cháy điện
• Chỉ dùng bình có ký hiệu phù hợp nhóm E/C
• Không chạm tay trần vào thiết bị đang cháy nếu chưa cắt điện
• Không đứng trên bề mặt kim loại ướt khi chữa cháy thiết bị điện
• Không dùng bình CO2 trong không gian nhỏ, kín mà không có cửa thông gió

Khoảng cách an toàn, thời gian xả và khu vực sử dụng phù hợp

• Khoảng cách xịt: từ 1,5 – 2,5 mét tùy loại bình
• Thời gian xả khí CO2 hoặc FM200: từ 8 – 15 giây với bình từ 2–5 kg
• Khu vực phù hợp: văn phòng, phòng máy tính, tủ điện, nhà kho có nguồn điện hoạt động

V. Những lỗi thường gặp khi chọn và sử dụng bình chữa cháy điện

Dùng sai loại bình: chọn bình nước cho cháy điện

Đây là lỗi nguy hiểm nhất và xảy ra phổ biến trong hộ gia đình, do nhiều người nghĩ rằng bình nước dễ dùng, an toàn. Tuy nhiên, nước là chất dẫn điện, có thể gây giật điện nghiêm trọng nếu dùng để xịt vào ổ cắm, tủ điện, hoặc thiết bị đang cắm điện.

Thống kê cho thấy hơn 20% vụ bỏng và giật điện do chữa cháy tại nhà liên quan đến việc dùng sai loại bình.

Không kiểm tra áp lực và thời hạn sử dụng bình chữa cháy điện

• Bình CO2 và ABC có thể mất áp nếu để quá lâu hoặc bị rò rỉ
• Nhiều người không để ý kim áp suất đã về vùng đỏ, hoặc bình đã quá hạn 3–5 năm
• Bình khí FM200 cần kiểm định nạp lại theo chu kỳ 5 năm/lần

Giải pháp: Kiểm tra định kỳ mỗi 6 tháng, thay mới hoặc nạp lại nếu thấy bình giảm áp hoặc hết hạn sử dụng.

Không biết cách kiểm tra ký hiệu và thông số kỹ thuật bình chữa cháy điện

Rất nhiều người khi mua bình chữa cháy chỉ nhìn màu sắc hoặc giá bán, không kiểm tra:

• Ký hiệu nhóm đám cháy
• Dung tích bình
• Có phù hợp chữa cháy điện hay không
• Thiết bị có tem kiểm định và hướng dẫn rõ ràng không

Lỗi này dẫn đến việc mua nhầm bình chữa cháy không phù hợp, không đạt hiệu quả khi xử lý sự cố thực tế.

Liên hệ ngay để được tư vấn và mua bình chữa cháy điện tại VinaSafe:

• Địa chỉ: 144 Nguyễn Văn Tạo, xã Long Thới, Huyện Nhà Bè, TP.HCM
• Hotline: 0877.114.114
• Fanpage: facebook.com/VinaSafe.Official