Top 6 loại ký hiệu đám cháy phổ biến & cách xử lý chuẩn PCCC

Trong công tác phòng cháy chữa cháy, việc hiểu rõ ký hiệu đám cháy đóng vai trò then chốt giúp người sử dụng lựa chọn đúng phương pháp dập lửa hiệu quả, an toàn. Các đám cháy được phân loại dựa trên chất liệu cháy, mỗi loại mang đặc điểm riêng và yêu cầu xử lý khác nhau. Nắm vững ký hiệu đám cháy không chỉ giúp người dân và doanh nghiệp chủ động trong phòng ngừa, mà còn đảm bảo xử lý sự cố kịp thời, hạn chế tối đa thiệt hại về người và tài sản. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ hơn về ký hiệu đám cháy và cách ứng dụng trong thực tiễn.

I. Ký hiệu đám cháy là gì

1. Định nghĩa ký hiệu đám cháy

Ký hiệu đám cháy là hệ thống các chữ cái dùng để phân loại đám cháy theo bản chất vật liệu cháy. Mỗi ký hiệu tương ứng với một nhóm chất cháy có đặc điểm riêng biệt, đòi hỏi cách xử lý và thiết bị chữa cháy phù hợp.

Thông thường, hệ thống ký hiệu này được tiêu chuẩn hóa theo quy định quốc tế NFPA (National Fire Protection Association) và phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam như QCVN 06:2021/BXD.

Ví dụ, đám cháy chất rắn được ký hiệu là A, chất lỏng dễ cháy là B, khí dễ cháy là C, kim loại là D, và dầu mỡ nấu ăn là K hoặc F.

2. Mục đích của việc phân loại ký hiệu đám cháy

Mục đích chính của việc phân loại đám cháy theo ký hiệu là:

• Hướng dẫn lựa chọn đúng thiết bị chữa cháy: Không phải tất cả bình chữa cháy đều dập được mọi loại đám cháy. Ví dụ, bình CO2 rất hiệu quả cho đám cháy điện nhưng không dùng cho kim loại cháy.
• Tăng hiệu quả dập lửa và hạn chế rủi ro: Sử dụng đúng phương pháp chữa cháy cho đúng loại vật liệu giúp nhanh chóng kiểm soát đám cháy, tránh lan rộng và gây thiệt hại lớn.

Theo báo cáo của Cục Cảnh sát phòng cháy chữa cháy, khoảng 30% các vụ cháy được ghi nhận trong năm 2023 là do người dân sử dụng sai phương tiện chữa cháy ban đầu, dẫn tới cháy lan hoặc gây thương tích.

II. Các ký hiệu đám cháy phổ biến hiện nay

1. Ký hiệu đám cháy loại A

• Chất cháy: Các chất rắn thông thường như gỗ, giấy, vải, nhựa, cao su.
• Ký hiệu: Chữ A trong hình tam giác màu xanh lá cây.
• Đặc điểm nhận diện: Ngọn lửa cháy sáng, thường kèm theo khói đen hoặc trắng. Đám cháy để lại tro sau khi cháy hết.
• Ứng dụng thực tế:
  • Bình chữa cháy bột ABC.
  • Bình nước chữa cháy áp lực hoặc hệ thống sprinkler tự động (phun nước).

Việc sử dụng nước hoặc bột ABC cho đám cháy loại A là phương án hiệu quả và phổ biến nhất trong nhà ở, văn phòng.

2. Ký hiệu đám cháy loại B

• Chất cháy: Các chất lỏng dễ cháy như xăng, dầu, sơn, dung môi, cồn.
• Ký hiệu: Chữ B trong hình vuông màu đỏ.
• Đặc điểm nhận diện: Cháy nhanh, ngọn lửa bùng mạnh, bề mặt cháy sáng rực.
• Ứng dụng thực tế:
  • Tuyệt đối không dùng nước dập cháy loại B vì nguy cơ làm cháy lan.
  • Sử dụng bình chữa cháy bột BC, ABC hoặc bình chữa cháy foam chuyên dụng.

Theo thống kê năm 2023, đám cháy liên quan chất lỏng chiếm khoảng 18% tổng số vụ cháy tại các khu công nghiệp ở Việt Nam.

3. Ký hiệu đám cháy loại C

• Chất cháy: Các loại khí dễ cháy như LPG (gas), metan, propan, butan, axetylen.
• Ký hiệu: Chữ C trong hình tròn màu xanh da trời.
• Đặc điểm nhận diện: Cháy mạnh, có nguy cơ nổ cao nếu tích tụ khí không cháy kịp thời.
• Ứng dụng thực tế:
  • Cần ngắt nguồn cung cấp khí trước khi chữa cháy.
  • Sử dụng bình chữa cháy CO2 hoặc bình bột ABC để dập lửa.

Không được dùng nước hoặc bình foam thông thường cho đám cháy khí vì nguy cơ kích thích cháy lan hoặc phát nổ rất lớn.

4. Ký hiệu đám cháy loại D

• Chất cháy: Kim loại dễ cháy như magie, titan, natri, kali, lithium.
• Ký hiệu: Chữ D trong hình ngôi sao màu vàng.
• Đặc điểm riêng biệt:
  • Khi cháy tạo nhiệt độ cực cao, thường trên 1000°C.
  • Phản ứng mạnh với nước hoặc CO2, dễ gây nổ hoặc bắn tung tóe.
• Ứng dụng thực tế:
  • Dùng bình chữa cháy bột đặc chủng cho kim loại (bột natri clorua hoặc grafit).
  • Tuyệt đối không sử dụng nước hoặc CO2 cho đám cháy kim loại.

Đám cháy loại D phổ biến tại nhà máy luyện kim, cơ khí chính xác hoặc khu nghiên cứu hóa chất.

5. Ký hiệu đám cháy loại K (hoặc F)

• Chất cháy: Dầu mỡ thực phẩm, mỡ động vật, dầu chiên nấu trong bếp công nghiệp.
• Ký hiệu:
  • Chữ K trong hình lục giác màu đen (theo tiêu chuẩn Mỹ NFPA).
  • Chữ F trong quy chuẩn châu Âu và Việt Nam.
• Đặc điểm nhận diện: Cháy mạnh, dầu mỡ nóng dễ bắn tung tóe nếu phun nước vào.
• Ứng dụng thực tế:
  • Dùng bình chữa cháy hóa chất ướt (wet chemical) chuyên dụng cho bếp.
  • Một số bình foam đặc biệt cũng được sản xuất dành riêng cho loại đám cháy K/F.

Theo số liệu NFPA, hơn 57% vụ cháy nhà hàng tại Mỹ và Việt Nam đều liên quan đến dầu mỡ chiên nấu, cho thấy tầm quan trọng đặc biệt của việc nhận diện đúng loại đám cháy này.

6. Ký hiệu đám cháy điện

• Chất cháy: Thiết bị điện đang có điện áp như máy tính, tủ điện, động cơ, dây điện.
• Ký hiệu:
  • Biểu tượng tia sét hoặc hình ổ điện trong khung chữ nhật (tùy theo tiêu chuẩn quy định).
  • Trong thực tế tại Việt Nam, ký hiệu đám cháy điện thường dùng hình tia sét vàng hoặc chữ “E” trong hình vuông.
• Đặc điểm nhận diện:
  • Cháy thiết bị điện đi kèm với nguy cơ điện giật.
  • Khi cháy, có thể phát sinh khói đen và tia lửa điện.
• Ứng dụng thực tế:
  • Ngắt nguồn điện trước khi tiến hành chữa cháy.
  • Sử dụng bình chữa cháy CO2 hoặc bình bột ABC (đã cách điện).

Tuyệt đối không dùng nước hoặc các loại bình foam nước thông thường cho đám cháy điện chưa ngắt nguồn, vì nguy cơ điện giật rất cao.

III. Ý nghĩa thực tiễn của việc hiểu ký hiệu đám cháy

1. Giúp xử lý sự cố chính xác và nhanh chóng

Việc hiểu rõ ký hiệu đám cháy đóng vai trò quan trọng trong việc lựa chọn đúng loại bình chữa cháy khi xảy ra sự cố. Mỗi loại đám cháy có tính chất khác nhau, yêu cầu thiết bị chữa cháy riêng biệt. Ví dụ:

• Đám cháy điện (loại C) phải sử dụng bình CO2 hoặc bình bột ABC, không được dùng nước.
• Đám cháy chất lỏng dễ cháy (loại B) cần bình bột BC hoặc bình foam.

Theo số liệu từ Cục Cảnh sát phòng cháy chữa cháy, năm 2023 có đến 22% vụ cháy lan rộng do sử dụng sai loại thiết bị chữa cháy ngay từ đầu. Do đó, nắm vững ký hiệu đám cháy giúp xử lý chính xác ngay trong những phút đầu tiên, hạn chế tối đa thiệt hại.

2. Tăng hiệu quả chữa cháy và đảm bảo an toàn

Chọn đúng thiết bị chữa cháy phù hợp với từng loại đám cháy không chỉ giúp dập tắt ngọn lửa nhanh hơn mà còn bảo vệ an toàn cho người sử dụng và tài sản. Việc dùng sai thiết bị có thể làm ngọn lửa lan nhanh hơn, tạo thêm nguy cơ nổ, hoặc gây hư hại nghiêm trọng cho các thiết bị điện tử, máy móc.

Theo nghiên cứu của Viện Khoa học An toàn Việt Nam, khi sử dụng đúng thiết bị chữa cháy theo ký hiệu, tỷ lệ dập tắt đám cháy ngay trong 5 phút đầu tiên đạt tới 85%. Con số này giảm còn dưới 40% nếu sử dụng sai thiết bị.

IV. Lưu ý khi chọn thiết bị chữa cháy theo ký hiệu đám cháy

1. Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và ký hiệu trên bình

Trước khi mua hoặc sử dụng bất kỳ bình chữa cháy nào, cần kiểm tra kỹ các yếu tố sau:

• Ký hiệu in trên bình: Bình chữa cháy ABC phù hợp cho đám cháy loại A, B, C.
• Loại chất chữa cháy: CO2, bột, foam, khí sạch.
• Hướng dẫn sử dụng: Ghi rõ cách thao tác, đối tượng áp dụng.

Ví dụ, bình bột MFZ4 phù hợp cho đám cháy loại A, B, C, trong khi bình CO2 MT5 chỉ phù hợp với đám cháy điện hoặc chất lỏng nhỏ.

Việc đọc kỹ ký hiệu sẽ giúp tránh sai sót trong quá trình xử lý sự cố, đồng thời kéo dài tuổi thọ thiết bị.

2. Ưu tiên mua thiết bị chữa cháy đa năng

Trong thực tế, không gian như nhà ở, văn phòng, nhà xưởng thường tiềm ẩn nhiều nguy cơ cháy khác nhau. Vì vậy, việc lựa chọn bình chữa cháy đa năng là giải pháp tối ưu.

• Bình chữa cháy bột ABC có thể dập được đám cháy chất rắn, chất lỏng và khí dễ cháy.
• Bình foam có thể dập cháy chất lỏng và một số loại chất rắn.

Theo khuyến cáo của Trung tâm Kiểm định Phòng cháy chữa cháy Việt Nam, việc trang bị bình chữa cháy đa năng ABC giúp tăng khả năng xử lý các tình huống cháy tổng hợp lên đến 92% so với việc sử dụng từng loại bình riêng lẻ.

V. Mua bình chữa cháy đa năng cho toàn bộ ký hiệu đám cháy tại VinaSafe

VinaSafe là địa chỉ uy tín chuyên cung cấp các sản phẩm bình chữa cháy đạt chuẩn quốc tế, đáp ứng nhu cầu bảo vệ an toàn cho gia đình và doanh nghiệp.
Đặc biệt, VinaSafe cung cấp các loại bình chữa cháy đa năng ABC, phù hợp cho đám cháy loại A, B, C, giúp khách hàng dễ dàng ứng phó với đa dạng tình huống cháy nổ.

Tại VinaSafe, tất cả sản phẩm đều:

• Đạt tiêu chuẩn kiểm định QCVN, TCVN, ISO.
• Có tem nhãn, giấy chứng nhận an toàn đầy đủ.
• Được đội ngũ kỹ thuật viên hỗ trợ tư vấn lựa chọn phù hợp theo diện tích và tính chất nguy cơ cháy của từng công trình.

Thông tin liên hệ VinaSafe:

• Website: https://vinasafe.com.vn/
• Fanpage: https://www.facebook.com/VinaSafe.Official
• Hotline: 0877.114.114
• Địa chỉ: 144 Nguyễn Văn Tạo, xã Long Thới, Huyện Nhà Bè, TP.HCM

Bạn đang tìm kiếm bình chữa cháy đa năng phù hợp với tất cả các loại ký hiệu đám cháy? Hãy liên hệ ngay với VinaSafe để được tư vấn và trang bị giải pháp an toàn toàn diện cho gia đình và doanh nghiệp của bạn.