Hệ thống báo cháy tự động là gì? 3 loại mô hình báo cháy phổ biến 2025

Bạn có biết chỉ trong 5 phút, một đám cháy có thể lan ra toàn bộ căn hộ nếu không được phát hiện kịp thời? Hệ thống báo cháy tự động chính là giải pháp bảo vệ hiệu quả trước mọi nguy cơ cháy nổ, giúp cảnh báo sớm để hạn chế tối đa thiệt hại về người và tài sản. Từ nhà ở, văn phòng đến nhà xưởng – việc lắp đặt hệ thống báo cháy tự động đang dần trở thành yêu cầu bắt buộc theo quy định pháp luật và tiêu chuẩn an toàn.

I. Hệ thống báo cháy tự động là gì? Có cần thiết không?

1. Khái niệm và vai trò của hệ thống báo cháy tự động

Báo cháy tự động là hệ thống sử dụng các thiết bị cảm biến như đầu báo khói, đầu báo nhiệt để phát hiện sớm dấu hiệu cháy và tự động kích hoạt tín hiệu cảnh báo như còi hú, đèn chớp. Vai trò chính của hệ thống là giúp con người phản ứng nhanh chóng, di tản an toàn, đồng thời hỗ trợ lực lượng PCCC xử lý hiệu quả.

2. Tại sao cần trang bị báo cháy tự động cho hộ gia đình, văn phòng, nhà xưởng

Việc lắp đặt hệ thống báo cháy tự động không chỉ bảo vệ tính mạng và tài sản mà còn giúp công trình:

• Được cấp chứng nhận an toàn PCCC
• Hưởng bảo hiểm cháy nổ theo đúng luật định
• Gia tăng uy tín và giá trị tài sản khi mua bán, cho thuê

3. So sánh giữa báo cháy thủ công và báo cháy tự động

II. Cấu tạo cơ bản của hệ thống báo cháy tự động

1. Trung tâm báo cháy – “bộ não” điều khiển toàn hệ thống

Trung tâm báo cháy có nhiệm vụ tiếp nhận và xử lý tín hiệu từ các thiết bị đầu vào. Nó sẽ phân tích dữ liệu và đưa ra cảnh báo phù hợp như kích hoạt còi hú, đèn nháy, hoặc gửi tín hiệu đến hệ thống chữa cháy tự động (nếu có). Các dòng trung tâm phổ biến như Horing, NetworX, Hochiki… hỗ trợ từ 2 đến 64 zone, tùy theo quy mô công trình.

2. Thiết bị đầu vào: đầu báo khói, đầu báo nhiệt, nút nhấn khẩn cấp

Đây là những “giác quan” của hệ thống:

• Đầu báo khói: cảm nhận sự thay đổi mật độ khói trong không khí
• Đầu báo nhiệt: kích hoạt khi nhiệt độ vượt ngưỡng (thường là 57 – 70°C)
• Nút nhấn khẩn cấp: cho phép người dùng kích hoạt cảnh báo thủ công trong trường hợp khẩn cấp

3. Thiết bị đầu ra: còi báo động, đèn chớp, hệ thống liên lạc

Còi hú và đèn chớp giúp phát tín hiệu cảnh báo rõ ràng – dễ nhận biết trong khu vực nguy hiểm. Với các tòa nhà lớn hoặc khu công nghiệp, hệ thống còn kết hợp bảng hiển thị zone cháy hoặc hệ thống liên lạc nội bộ để chỉ đạo sơ tán.

III. Các loại thiết bị báo cháy cho hộ gia đình phổ biến

1. Đầu báo khói gắn trần – cảnh báo sớm cháy trong phòng

Đầu báo khói là thiết bị phổ biến nhất hiện nay trong các hộ gia đình. Thiết bị này phát hiện sớm khói trong không khí – dấu hiệu đầu tiên của đám cháy, từ đó kích hoạt còi báo để cảnh báo cư dân. Theo tiêu chuẩn quốc tế, nên gắn ít nhất 1 đầu báo khói mỗi tầng nhà, và trong các phòng có thiết bị điện, bếp nấu.

2. Thiết bị báo cháy tích hợp pin và còi riêng – không cần trung tâm

Đây là giải pháp kinh tế – dễ lắp đặt cho các gia đình nhỏ, nhà thuê, chung cư mini. Thiết bị có pin bên trong (thường từ 3 – 10 năm), đi kèm còi hú, hoạt động độc lập mà không cần kết nối trung tâm báo cháy. Một số mẫu còn có tính năng phát hiện cả khói và khí CO (carbon monoxide).

3. Báo cháy Wi-Fi kết nối điện thoại – giám sát từ xa

Các thiết bị báo cháy thông minh như Google Nest Protect, X-Sense có khả năng kết nối với điện thoại qua Wi-Fi. Khi có sự cố, người dùng sẽ nhận được thông báo ngay cả khi không ở nhà. Đây là lựa chọn lý tưởng cho các gia đình có người lớn tuổi, trẻ nhỏ hoặc thường xuyên đi vắng.

IV. Mô hình báo cháy phù hợp từng loại công trình

1. Mô hình đơn giản cho nhà ở, chung cư mini

Mô hình này thường gồm các thiết bị báo cháy độc lập như đầu báo khói tích hợp còi hoặc báo cháy pin. Lắp đặt dễ dàng, chi phí thấp (từ 300.000 – 700.000 đồng/thiết bị). Phù hợp với diện tích nhỏ dưới 100m², không yêu cầu trung tâm điều khiển.

2. Mô hình bán tự động cho văn phòng nhỏ, nhà kho

Hệ thống gồm trung tâm báo cháy mini 2–4 zone, kết nối với đầu báo khói/nhiệt và còi, đèn báo cháy. Có thể mở rộng tùy theo số lượng phòng/khu vực. Dễ nâng cấp khi cần. Đây là mô hình thường dùng cho văn phòng dưới 300m² hoặc kho chứa hàng.

3. Mô hình kết hợp tự động – cảnh báo và kích hoạt chữa cháy cho nhà xưởng

Đây là hệ thống báo cháy chuyên nghiệp, tích hợp với hệ thống chữa cháy tự động như Sprinkler, Stat-X. Trung tâm báo cháy sẽ gửi tín hiệu đến đầu phun hoặc thiết bị xả khí khi có cháy. Phù hợp với các nhà máy, xưởng sản xuất, kho hóa chất có nguy cơ cao. Chi phí đầu tư cao nhưng giảm thiểu rủi ro và thiệt hại ở mức tối đa.

V. Quy trình báo cháy tự động hoạt động như thế nào?

1. Phát hiện khói, nhiệt – truyền tín hiệu về trung tâm

Khi có sự cố cháy, các thiết bị đầu vào như đầu báo khói và đầu báo nhiệt sẽ phát hiện tín hiệu bất thường như khói mù, nhiệt độ tăng đột ngột. Theo tiêu chuẩn, đầu báo khói thường kích hoạt ở mức 55–70°C, đầu báo nhiệt kích hoạt ở khoảng 70–100°C tùy loại. Ngay khi phát hiện, tín hiệu được truyền về trung tâm báo cháy.

2. Trung tâm xử lý – phát lệnh cảnh báo qua còi và đèn

Trung tâm báo cháy là “bộ não” tiếp nhận dữ liệu từ các đầu báo. Khi xác định là cháy thật (không phải báo giả), hệ thống sẽ kích hoạt cảnh báo âm thanh và ánh sáng – còi hú trên 90 dB và đèn nháy đỏ để cảnh báo toàn khu vực.

3. Kết nối hệ thống chữa cháy hoặc gửi tín hiệu đến người quản lý

Ở các công trình lớn, trung tâm còn được liên kết với hệ thống chữa cháy tự động như Sprinkler, Stat-X hoặc hệ thống khí sạch. Đồng thời, tín hiệu cũng được truyền tới người quản lý qua tin nhắn, ứng dụng hoặc thiết bị giám sát từ xa.

VI. Lưu ý khi lắp đặt và vận hành hệ thống báo cháy

1. Chọn thiết bị đạt chuẩn – được kiểm định PCCC

Thiết bị báo cháy cần phải có chứng nhận kiểm định PCCC từ cơ quan có thẩm quyền (Cục Cảnh sát PCCC & CNCH). Ưu tiên các thương hiệu như Hochiki, Nohmi, Horing, Netvox… đảm bảo độ nhạy và tuổi thọ cao.

2. Lắp đặt đúng vị trí theo diện tích và hướng luồng khí

Đầu báo khói nên được gắn ở trần, cách tường ít nhất 0.5m, với khoảng cách giữa các đầu báo trung bình 7.5–10m. Với nhà ở dưới 100m², chỉ cần 1–2 đầu báo là đủ. Phải tránh đặt gần quạt hút, khu vực thường xuyên có khói (bếp).

3. Kiểm tra định kỳ pin, tín hiệu báo động và nhật ký hoạt động

Hệ thống cần được kiểm tra ít nhất mỗi tháng một lần. Nếu dùng đầu báo không dây, thay pin 6–12 tháng/lần. Ghi nhận kiểm tra vào sổ nhật ký theo quy định của QCVN 06:2022/BCA để phục vụ công tác kiểm định và xử lý sự cố.

VII. Lắp đặt hệ thống báo cháy tự động tại VinaSafe – Bảo vệ an toàn từ phút đầu

1. VinaSafe cung cấp thiết bị báo cháy đạt chuẩn kiểm định

Chúng tôi phân phối đầy đủ các loại thiết bị báo cháy chính hãng: trung tâm báo cháy, đầu báo khói, đầu báo nhiệt, còi hú, đèn chớp… có CO, CQ, tem PCCC.

2. Thiết kế, thi công hệ thống báo cháy cho hộ gia đình, doanh nghiệp

VinaSafe có đội ngũ kỹ sư PCCC nhiều năm kinh nghiệm, sẵn sàng khảo sát thực tế, tư vấn sơ đồ lắp đặt và thi công đúng kỹ thuật – đúng tiêu chuẩn Việt Nam.

3. Giao hàng tận nơi – hướng dẫn sử dụng và bảo trì trọn gói

Cam kết bảo hành, bảo trì thiết bị định kỳ, hướng dẫn sử dụng tại chỗ, hỗ trợ xử lý sự cố báo giả, kiểm tra tín hiệu hệ thống định kỳ theo hợp đồng.

Liên hệ VinaSafe:
Hotline: 0877.114.114
Website: https://vinasafe.com.vn
Fanpage: https://www.facebook.com/VinaSafe.Official