Trong bối cảnh cháy nổ xảy ra ngày càng thường xuyên tại khu dân cư, việc tuân thủ đúng quy định PCCC cho nhà ở không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là giải pháp bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản. Rất nhiều trường hợp hỏa hoạn thương tâm có thể phòng tránh được nếu chủ nhà trang bị đầy đủ thiết bị phòng cháy và bố trí thoát hiểm đúng chuẩn. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ các quy định hiện hành, phân loại nhà ở cần áp dụng, cũng như các yêu cầu bắt buộc theo luật pháp Việt Nam.
I. Quy định PCCC cho nhà ở là gì?

Theo Luật Xây dựng và Luật Phòng cháy chữa cháy, nhà ở là công trình xây dựng có chức năng cư trú cho hộ gia đình hoặc cá nhân, có thể tồn tại dưới dạng nhà ở riêng lẻ hoặc nhà chung cư. Trong đó, nhà ở có từ 3 tầng trở lên hoặc kết hợp kinh doanh được xếp vào nhóm có nguy cơ cháy nổ cao.
Căn cứ pháp lý áp dụng quy định PCCC cho nhà ở gồm:
- Luật Phòng cháy chữa cháy năm 2001, sửa đổi bổ sung năm 2013.
- Nghị định 136/2020/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật PCCC.
- Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 3890:2009 về phương tiện PCCC cho nhà và công trình.
- QCVN 06:2022/BXD về an toàn cháy cho nhà và công trình.
Mục tiêu của các quy định PCCC cho nhà ở:
- Đảm bảo mỗi hộ gia đình, mỗi công trình có thể chủ động ứng phó khi có cháy xảy ra.
- Hỗ trợ công tác thoát hiểm, sơ tán người trong thời gian vàng.
- Giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản.
- Nâng cao ý thức tự bảo vệ và tuân thủ pháp luật trong cộng đồng dân cư.
II. Những loại nhà ở cần áp dụng quy định PCCC cho nhà ở

Không phải mọi loại hình nhà ở đều bắt buộc trang bị thiết bị PCCC giống nhau, nhưng các trường hợp sau đây bắt buộc phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt:
1. Quy định PCCC cho nhà ở riêng lẻ từ 3 tầng trở lên hoặc diện tích sàn ≥ 300m²
- Phải được trang bị bình chữa cháy bột ABC hoặc CO₂ tại mỗi tầng.
- Lắp đèn exit và sơ đồ thoát nạn nếu có tầng hầm hoặc lối đi phức tạp.
- Tối thiểu mỗi tầng phải có 1 bình chữa cháy, bố trí gần cửa ra vào hoặc khu vực dễ xảy ra cháy như bếp, cầu thang.
2. Quy định PCCC cho nhà ở kết hợp kinh doanh
- Bao gồm tiệm tạp hóa, quán ăn, tiệm làm tóc, sửa xe tại tầng trệt, nhưng có người ở phía trên.
- Phải có tối thiểu 1 bình chữa cháy tại khu vực kinh doanh và 1 bình ở khu vực sinh hoạt.
- Nếu có bếp gas, hệ thống điện công suất cao thì nên trang bị thêm thiết bị cảnh báo nhiệt, báo khói.
3. Quy định PCCC cho nhà ở chung như Nhà trọ, chung cư mini có từ 10 người ở trở lên
- Yêu cầu thẩm duyệt PCCC nếu tổng diện tích sàn ≥ 300m².
- Phải có hệ thống đèn sự cố, đèn chỉ dẫn lối thoát hiểm.
- Trang bị tủ chữa cháy vách tường (nếu ≥ 5 tầng), có sơ đồ thoát nạn và nội quy PCCC dán công khai.
Lưu ý: Theo Nghị định 136/2020/NĐ-CP, cá nhân hoặc tổ chức không trang bị đầy đủ thiết bị PCCC theo quy định có thể bị xử phạt hành chính hoặc đình chỉ hoạt động kinh doanh trong trường hợp nghiêm trọng.
III. Thiết bị bắt buộc theo quy định PCCC cho nhà ở

Tùy vào quy mô công trình và số người sinh sống, các thiết bị phòng cháy chữa cháy bắt buộc trong nhà ở được quy định cụ thể tại TCVN 3890:2009 và Nghị định 136/2020/NĐ-CP. Dưới đây là danh sách thiết bị tối thiểu cần có:
1. Bình chữa cháy xách tay
- Loại khuyến nghị: bình bột ABC 4kg, 6kg hoặc bình CO₂ 3kg, 5kg tùy theo diện tích và khu vực sử dụng.
- Tiêu chuẩn: mỗi tầng tối thiểu có 1 bình, gần khu vực bếp hoặc tủ điện.
- Giá tham khảo: từ 300.000 đến 700.000 VNĐ/bình đã có kiểm định.
2. Đèn exit thoát hiểm và đèn sự cố
- Áp dụng cho nhà ≥ 3 tầng, nhà trọ hoặc nhà có khu vực kinh doanh.
- Đèn exit gắn tại cửa ra vào tầng trệt và cửa thông tầng, đèn sự cố bố trí dọc hành lang, lối đi chính.
- Thời gian chiếu sáng khi mất điện tối thiểu 1.5 giờ.
3. Thiết bị cảnh báo cháy
- Bao gồm: đầu báo khói, bộ cảm biến nhiệt, chuông/còi báo cháy.
- Khuyến nghị lắp cho nhà có diện tích lớn hơn 200m², hoặc có hệ thống điện công suất cao.
- Hệ thống không dây đơn giản có thể lắp trong hộ gia đình với chi phí từ 1.500.000 – 3.000.000 VNĐ.
4. Nội quy PCCC và sơ đồ thoát hiểm
- Dán ở khu vực dễ quan sát (cầu thang, tầng trệt, lối ra vào).
- Sơ đồ thoát hiểm thể hiện rõ hướng thoát hiểm, vị trí thiết bị chữa cháy và cửa thoát.
- Nội quy ghi rõ quy định sử dụng điện, bếp, thiết bị nhiệt và số điện thoại liên hệ khi có cháy.
IV. Vị trí lắp đặt và bố trí thiết bị theo quy định PCCC cho nhà ở

Việc bố trí thiết bị PCCC cần được thực hiện đúng vị trí và độ cao tiêu chuẩn, đảm bảo hiệu quả tối đa khi có sự cố xảy ra. Một số nguyên tắc bố trí cơ bản như sau:
1. Vị trí ưu tiên lắp đặt thiết bị PCCC
- Gần cửa ra vào chính: bình chữa cháy phải dễ thấy, dễ lấy khi vừa bước vào nhà.
- Tại nhà bếp: khu vực có nguy cơ cháy cao do sử dụng bếp gas, bếp điện, lò nướng.
- Gần tủ điện, cầu thang: nơi tập trung dây dẫn điện hoặc là trục thoát hiểm chính.
- Hành lang hoặc lối đi chính: bố trí đèn exit và đèn sự cố để hỗ trợ thoát hiểm khi mất điện.
2. Quy chuẩn chiều cao lắp đặt bình chữa cháy
- Bình chữa cháy nên treo tường với độ cao từ 1.2m đến 1.5m so với sàn.
- Không để bình dưới sàn, dưới gầm cầu thang hoặc trong ngăn kín không có biển chỉ dẫn.
3. Tránh các vị trí không phù hợp
- Không lắp thiết bị tại nơi ẩm ướt, như cạnh bồn rửa hoặc khu vực ngoài trời không có mái che.
- Tránh ánh nắng chiếu trực tiếp hoặc nơi có nhiệt độ > 50°C làm ảnh hưởng đến áp suất bình.
- Không đặt bình trong ngăn tủ khóa kín gây khó khăn cho việc lấy ra khi cần.
V. Kiểm tra và bảo trì thiết bị PCCC định kỳ

Việc kiểm tra và bảo trì định kỳ thiết bị phòng cháy chữa cháy là yêu cầu bắt buộc trong quản lý an toàn cho nhà ở, đặc biệt là những công trình có nhiều người sinh sống hoặc kết hợp kinh doanh.
1. Kiểm tra đồng hồ áp suất bình chữa cháy
- Mỗi 6 tháng cần kiểm tra vị trí kim trên đồng hồ áp suất:
- Kim nằm trong vùng xanh: bình đủ áp suất, sử dụng bình thường.
- Kim nằm trong vùng đỏ: cần nạp lại khí hoặc thay thế bình.
2. Chu kỳ bảo trì theo quy định PCCC cho nhà ở
- Định kỳ 12 – 24 tháng với bình chưa sử dụng, áp dụng cho cả bình bột và bình CO₂.
- Ngay sau khi sử dụng dù chỉ một phần, cần nạp lại khí và kiểm tra vòi phun, chốt an toàn.
3. Thiết bị khác cần bảo trì hoặc thay thế
- Đèn exit, đèn sự cố: thay pin sạc hoặc bóng nếu không sáng trong điều kiện mất điện.
- Đầu báo khói/báo nhiệt: kiểm tra hoạt động mỗi 6 tháng, thay mới sau 5 năm hoặc theo khuyến cáo NSX.
- Chuông/còi báo cháy: kiểm tra bằng nút test, đảm bảo có âm thanh cảnh báo.
VI. Mức xử phạt khi không tuân thủ quy định PCCC cho nhà ở
Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, các hộ gia đình và cá nhân không tuân thủ quy định PCCC trong lắp đặt, kiểm tra và bảo trì thiết bị có thể bị xử phạt hành chính với các mức cụ thể:
1. Mức phạt hành chính khi sai quy định PCCC cho nhà ở
- Từ 5 – 10 triệu đồng: không trang bị bình chữa cháy, thiết bị cảnh báo cháy cho nhà ≥ 3 tầng.
- Từ 10 – 30 triệu đồng: trang bị bình chữa cháy không đạt tiêu chuẩn, không có kiểm định.
- Từ 30 – 50 triệu đồng: nhà ở kết hợp kinh doanh vi phạm nghiêm trọng, không có hồ sơ thẩm duyệt.
2. Trường hợp bị đình chỉ hoạt động
- Đối với nhà trọ, chung cư mini, quán ăn, nếu vi phạm PCCC nghiêm trọng (không có lối thoát hiểm, hệ thống báo cháy không hoạt động…), lực lượng chức năng có thể đình chỉ hoạt động tạm thời hoặc vĩnh viễn cho đến khi khắc phục.
VII. VinaSafe – Địa chỉ cung cấp thiết bị PCCC cho nhà ở uy tín

Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết bị phòng cháy chữa cháy, VinaSafe cam kết mang đến giải pháp PCCC toàn diện, đúng chuẩn pháp luật và dễ triển khai cho từng loại nhà ở:
1. Sản phẩm đạt chuẩn, đầy đủ kiểm định
- Bình chữa cháy ABC, CO₂, bình mini dùng cho gia đình – có tem kiểm định từ Cục Cảnh sát PCCC.
- Đèn thoát hiểm, chuông báo cháy, đầu báo khói – đạt ISO, TCVN, có CO – CQ, bảo hành chính hãng.
2. Dịch vụ hỗ trợ chuyên nghiệp
- Tư vấn vị trí lắp đặt thiết bị phù hợp từng loại nhà: nhà phố, chung cư mini, nhà ở kết hợp kinh doanh.
- Giao hàng toàn quốc, hỗ trợ lắp đặt tận nơi tại TP.HCM và các tỉnh lân cận.
- Có chính sách chiết khấu đặc biệt cho đơn hàng số lượng lớn và khách hàng doanh nghiệp.
Trang bị hệ thống PCCC đúng chuẩn không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn là trách nhiệm bảo vệ tính mạng và tài sản của chính bạn và gia đình.
Bạn đang tìm hiểu hoặc cần mua thiết bị theo đúng quy định PCCC cho nhà ở?
Hãy liên hệ VinaSafe – nhà cung cấp uy tín hàng đầu:
- Website: https://vinasafe.com.vn
- Fanpage: facebook.com/VinaSafe.Official
- Hotline: 0877.114.114