3 Tiêu chuẩn Phòng cháy chữa cháy nhà cao tầng an toàn 2025

Phòng cháy chữa cháy nhà cao tầng là một trong những nội dung bắt buộc và quan trọng trong công tác đảm bảo an toàn tại các đô thị hiện đại. Với đặc điểm cấu trúc phức tạp, mật độ cư dân cao và thiết bị điện nhiều, nhà cao tầng tiềm ẩn rủi ro cháy nổ lớn hơn các công trình thông thường. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ tổng quan về hệ thống PCCC nhà cao tầng, nguyên nhân gây cháy và cách giảm thiểu nguy cơ từ gốc.

I. Tổng quan về phòng cháy chữa cháy nhà cao tầng

1. Đặc điểm kết cấu và nguy cơ cháy nổ trong nhà cao tầng

Nhà cao tầng thường có kết cấu dạng bê tông cốt thép với hệ thống kỹ thuật điện, điều hòa, cấp thoát nước chằng chịt chạy qua nhiều tầng. Điều này làm tăng nguy cơ cháy lan nhanh nếu xảy ra sự cố tại một điểm bất kỳ.

Thống kê của Cục Cảnh sát PCCC cho thấy, trong năm 2023, tại Việt Nam xảy ra hơn 300 vụ cháy tại nhà chung cư và tòa nhà văn phòng, làm 34 người tử vong và gây thiệt hại hàng chục tỷ đồng. Đặc biệt, cháy ở tầng cao gây khó khăn lớn cho công tác cứu hộ nếu không có hệ thống PCCC đạt chuẩn.

2. Vai trò của hệ thống phòng cháy chữa cháy nhà cao tầng trong bảo vệ tài sản và tính mạng

Hệ thống PCCC nhà cao tầng bao gồm: báo cháy tự động, chữa cháy vách tường, chữa cháy Sprinkler tự động, thang thoát hiểm, chiếu sáng sự cố và hệ thống hút khói tầng hầm. Những hệ thống này giúp phát hiện cháy sớm, khoanh vùng, chữa cháy tại chỗ và hỗ trợ di tản kịp thời.

Khi được đầu tư đầy đủ, hệ thống PCCC giúp giảm đến 70% thiệt hại về tài sản và ngăn ngừa thương vong khi xảy ra sự cố, theo dữ liệu từ Bộ Công an năm 2022.

3. Các quy định pháp luật bắt buộc về PCCC nhà cao tầng

Việc trang bị và lắp đặt hệ thống PCCC trong nhà cao tầng được quy định rõ tại:

• Luật Phòng cháy chữa cháy 2001 (sửa đổi bổ sung 2013): bắt buộc nhà cao tầng phải có thiết kế, thi công hệ thống PCCC theo quy chuẩn.
• QCVN 06:2022/BCA: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy cho nhà và công trình – bắt buộc áp dụng cho nhà ở từ 5 tầng trở lên.
• Nghị định 136/2020/NĐ-CP: hướng dẫn kiểm định, nghiệm thu, cấp phép hoạt động PCCC cho công trình nhà cao tầng.

II. Các nguyên nhân gây cháy phổ biến trong nhà cao tầng

1. Sự cố điện: chập mạch, quá tải, ổ cắm kém chất lượng

Hơn 60% vụ cháy nhà cao tầng bắt nguồn từ hệ thống điện, theo thống kê của Cục PCCC. Các nguyên nhân bao gồm: ổ cắm lỏng, dây điện bị chuột cắn, chập mạch do quá tải vào giờ cao điểm, sử dụng thiết bị điện không rõ nguồn gốc.

Đặc biệt, việc nối điện thủ công hoặc câu điện sai kỹ thuật trong các căn hộ thuê trọ, văn phòng nhỏ khiến nguy cơ bùng cháy tăng cao.

2. Sử dụng thiết bị đun nấu, hút thuốc, đốt vàng mã

Các hành vi đun nấu bằng bếp gas, nến, thiết bị điện công suất lớn hoặc hút thuốc nơi công cộng đều có thể trở thành mồi lửa trong môi trường kín như chung cư. Một số vụ cháy thương tâm bắt nguồn từ việc đốt vàng mã trong hành lang hoặc phòng không có người giám sát.

3. Thiếu kỹ năng PCCC của cư dân và người làm việc trong tòa nhà

Khảo sát tại TP.HCM năm 2022 cho thấy, chỉ 28% cư dân chung cư được tập huấn kiến thức PCCC, và gần 60% không biết vị trí bình chữa cháy hoặc lối thoát hiểm gần nhất. Đây là nguyên nhân khiến việc xử lý cháy ban đầu không hiệu quả, gây thiệt hại lớn hơn khi có sự cố.

III. Hệ thống chữa cháy nhà cao tầng cần có những gì?

1. Hệ thống báo cháy tự động theo từng tầng, từng khu vực

Hệ thống báo cháy tự động là “mắt thần” của toàn bộ công trình, được lắp đặt tại từng tầng và từng khu vực như hành lang, phòng kỹ thuật, khu vực để xe… Thiết bị bao gồm đầu báo khói, đầu báo nhiệt, trung tâm báo cháy và còi – đèn báo động. Theo quy định, mỗi khu vực trên 300 m² phải có ít nhất một đầu báo khói và một đèn báo cháy.

2. Hệ thống chữa cháy tự động (Sprinkler, CO2, Aerosol)

Hệ thống Sprinkler được lắp trần, tự động phun nước khi nhiệt độ đạt từ 68 – 79°C. Với nhà cao tầng có phòng thiết bị điện hoặc server, hệ thống chữa cháy khí như CO2 hoặc Aerosol thường được tích hợp để tránh gây hỏng thiết bị. Theo TCVN 7336:2023, tất cả công trình từ 9 tầng trở lên đều phải có hệ thống Sprinkler hoạt động độc lập với hệ thống nước sinh hoạt.

3. Bình chữa cháy, vòi chữa cháy đặt tại hành lang, khu kỹ thuật

Những bình chữa cháy xách tay loại MFZ4, MT3 cần được bố trí tại mỗi tầng, đặc biệt gần cầu thang và hành lang. Ngoài ra, tủ chữa cháy vách tường gồm vòi dẫn nước dài 20 – 30m, lăng phun và van khóa cũng bắt buộc phải có theo TCVN 2622:1995.

4. Thiết bị cứu hộ nhà cao tầng: thang dây, mặt nạ phòng độc, chăn chống cháy

Ngoài hệ thống chữa cháy, thiết bị cứu hộ như thang dây thoát hiểm, mặt nạ phòng độc đạt chuẩn EN 403 và chăn chống cháy (chống nhiệt trên 500°C) cũng cần trang bị tại mỗi tầng hoặc khu vực dân cư. Nghị định 136/2020/NĐ-CP đã khuyến cáo các chung cư từ 10 tầng trở lên cần có ít nhất 1 bộ thiết bị cứu hộ cho mỗi tầng.

IV. Tiêu chuẩn thiết kế PCCC nhà cao tầng theo quy định hiện hành

1. Áp dụng TCVN 3890:2023 và QCVN 06:2022/BCA

Hệ thống PCCC nhà cao tầng phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy chuẩn như QCVN 06:2022/BCA về an toàn cháy trong thiết kế nhà và công trình. Đồng thời, TCVN 3890:2023 là tiêu chuẩn hướng dẫn trang bị, kiểm tra và bảo trì phương tiện PCCC trong các tòa nhà.

2. Nguyên tắc thiết kế PCCC nhà cao tầng theo chiều cao và chức năng sử dụng

Với công trình cao từ 9 tầng trở lên hoặc trên 25m, hệ thống báo cháy và chữa cháy tự động là bắt buộc. Ngoài ra, thiết kế PCCC cần dựa vào chức năng công trình: chung cư, khách sạn, văn phòng hay tổ hợp đa chức năng sẽ có yêu cầu khác nhau về mật độ đầu báo, vùng bảo vệ và hướng thoát nạn.

3. Hồ sơ kỹ thuật, bản vẽ, và yêu cầu thẩm duyệt PCCC

Mọi công trình nhà cao tầng đều phải có hồ sơ thẩm duyệt thiết kế PCCC trước khi khởi công, bao gồm: bản vẽ mặt bằng PCCC, sơ đồ hệ thống chữa cháy, thông số kỹ thuật thiết bị, văn bản kiểm định thiết bị… Quy định tại Thông tư 148/2020/TT-BCA, việc nghiệm thu hệ thống PCCC là điều kiện bắt buộc để công trình được đưa vào sử dụng.

V. Những lỗi phổ biến khi thi công PCCC nhà cao tầng

1. Không lắp đặt đầu báo cháy tại các khu vực kỹ thuật, tầng cao

Đây là lỗi thường gặp khiến việc phát hiện cháy bị chậm, nhất là tại các tầng kỹ thuật, sân thượng, phòng biến áp… dẫn đến cháy lan không kiểm soát. Theo QCVN 06, mọi khu vực có người hoặc có thiết bị điện đều bắt buộc lắp đầu báo cháy phù hợp.

2. Lắp sai vị trí hệ thống Sprinkler, không đạt hiệu quả phun

Sprinkler lắp quá gần tường, lắp ngược hướng hoặc không có khoảng cách với vật cản sẽ làm giảm khả năng dập lửa. Theo tiêu chuẩn NFPA 13, mỗi đầu phun cần có vùng bảo vệ từ 9 – 12m² và khoảng cách tối thiểu từ trần là 50mm.

3. Thiếu thiết bị cứu hộ nhà cao tầng cho cư dân trong tình huống khẩn cấp

Không ít chung cư chưa trang bị thang dây thoát hiểm, mặt nạ phòng độc hoặc các thiết bị thoát nạn cơ bản tại tầng cao. Đây là lỗ hổng nghiêm trọng trong thiết kế an toàn, khiến việc tự cứu trở nên bất khả khi xảy ra cháy lớn hoặc mất điện toàn bộ hệ thống.

VI. Quy trình lắp đặt và kiểm định hệ thống PCCC nhà cao tầng

1. Khảo sát, lên phương án thiết kế và dự toán thiết bị

Quy trình thi công hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC) tại nhà cao tầng bắt đầu từ bước khảo sát hiện trạng công trình, xác định đặc điểm kết cấu, số tầng, mục đích sử dụng và yếu tố nguy cơ. Từ đó, đội ngũ kỹ sư lập bản vẽ thiết kế hệ thống báo cháy – chữa cháy và dự toán toàn bộ thiết bị phù hợp với tiêu chuẩn như QCVN 06:2022/BCA, TCVN 3890:2023.

2. Lắp đặt, đấu nối hệ thống PCCC theo bản vẽ đã được phê duyệt

Thi công lắp đặt hệ thống PCCC bao gồm: hệ thống báo cháy tự động, hệ thống chữa cháy bằng nước (Sprinkler), bình chữa cháy xách tay, họng nước chữa cháy vách tường, tủ trung tâm điều khiển… Tất cả thiết bị được lắp theo bản vẽ đã được thẩm duyệt bởi cơ quan Cảnh sát PCCC, bảo đảm đúng vị trí, đúng kết nối, đúng thông số kỹ thuật.

3. Nghiệm thu, kiểm định PCCC nhà cao tầng theo tiêu chuẩn PCCC Việt Nam

Sau khi thi công, hệ thống được kiểm tra thử áp, thử phun, đo tín hiệu đầu báo, còi, đèn chớp và đảm bảo tính năng vận hành trong các tình huống giả định. Quá trình nghiệm thu phải có biên bản của Cục Cảnh sát PCCC hoặc đơn vị được ủy quyền. Đây là cơ sở để cấp phép đưa công trình vào hoạt động hợp pháp.

VII. VinaSafe – Đơn vị thi công phòng cháy chữa cháy nhà cao tầng trọn gói

1. Cung cấp đầy đủ thiết bị cứu hộ nhà cao tầng đạt chuẩn kiểm định PCCC

VinaSafe phân phối toàn bộ thiết bị PCCC được kiểm định chất lượng bởi Bộ Công an, bao gồm: đầu báo khói, đầu phun Sprinkler, trung tâm báo cháy, bình chữa cháy MFZ4, vòi chữa cháy, tủ PCCC, thiết bị cứu hộ, chăn chống cháy… phù hợp với mọi loại công trình nhà cao tầng từ 5 tầng đến trên 20 tầng.

2. Đội ngũ kỹ sư PCCC nhiều kinh nghiệm – thi công toàn quốc

VinaSafe sở hữu đội kỹ sư, kỹ thuật viên được đào tạo chuyên sâu theo tiêu chuẩn NFPA và QCVN. Với hơn 500+ công trình đã thi công tại TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Bình Dương, đơn vị cam kết bàn giao đúng tiến độ – đúng chất lượng – đúng quy định pháp luật.

3. Dịch vụ bảo trì, kiểm tra định kỳ – hồ sơ pháp lý hoàn thiện

Sau lắp đặt, VinaSafe hỗ trợ lập hồ sơ nghiệm thu, bàn giao vận hành, đăng ký kiểm định định kỳ và dán tem PCCC. Đặc biệt, đơn vị cung cấp dịch vụ bảo trì hệ thống theo hợp đồng 6 tháng hoặc 12 tháng, giúp công trình luôn đảm bảo an toàn và hợp lệ trong mọi kỳ thanh – kiểm tra.

Liên hệ lắp đặt hệ thống phòng cháy chữa cháy nhà cao tầng tại VinaSafe

• Hotline: 0877.114.114
• Website: https://vinasafe.com.vn
• Fanpage: https://www.facebook.com/VinaSafe.Official