TOP 3 Quy định PCCC nhà xưởng chuẩn an toàn mới 2025

Cháy nổ trong nhà xưởng luôn là nỗi lo lớn đối với doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam, khi hậu quả có thể lên đến hàng chục tỷ đồng và gây gián đoạn sản xuất kéo dài. Chính vì vậy, việc nắm rõ và thực hiện nghiêm túc quy định PCCC nhà xưởng không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là điều kiện bắt buộc để đảm bảo an toàn sản xuất, bảo vệ tài sản và tính mạng người lao động.

Thực tế, chỉ trong năm 2023, cả nước ghi nhận hơn 860 vụ cháy tại nhà xưởng, khu công nghiệp, trong đó phần lớn xuất phát từ nguyên nhân vi phạm quy định phòng cháy chữa cháy.  Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ các quy định quan trọng nhất, thiết bị cần có, và tiêu chuẩn kỹ thuật theo pháp luật hiện hành.

I. Quy định PCCC nhà xưởng là gì?

Quy định PCCC nhà xưởng là hệ thống các yêu cầu pháp lý và kỹ thuật nhằm đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy cho các cơ sở sản xuất, kho bãi, nhà máy, xưởng công nghiệp. Đây là nhóm công trình có nguy cơ cháy nổ cao do sử dụng điện năng lớn, có nhiều máy móc sinh nhiệt và vật tư dễ cháy.

Khác với nhà ở dân dụng, các nhà xưởng phải đáp ứng đầy đủ hệ thống PCCC chủ động và bị động gồm: thiết bị chữa cháy, báo cháy, lối thoát hiểm, nội quy, hồ sơ pháp lý và diễn tập định kỳ.

Cơ sở pháp lý quy định:

• Luật Phòng cháy và chữa cháy năm 2001, sửa đổi bổ sung năm 2013
• Nghị định 136/2020/NĐ-CP về quản lý và đảm bảo an toàn PCCC
• QCVN 06:2022/BXD – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy cho nhà và công trình
• TCVN 2622:1995 – Tiêu chuẩn thiết kế phòng cháy cho nhà và công trình sản xuất

Các cơ sở sản xuất có diện tích từ 300m² trở lên, hoặc chứa hóa chất, vật liệu dễ cháy, đều bắt buộc phải thẩm duyệt thiết kế, nghiệm thu hệ thống PCCC trước khi đi vào hoạt động.

II. Các nội dung bắt buộc trong quy định PCCC cho nhà xưởng

1. Thiết bị chữa cháy, quy định về bình chữa cháy trong nhà xưởng

Theo TCVN 3890:2009, mọi nhà xưởng đều phải trang bị đầy đủ thiết bị chữa cháy phù hợp với quy mô và loại hình sản xuất. Cụ thể:

• Bình chữa cháy xách tay: tối thiểu 1 bình cho mỗi 50m² sàn hoặc 1 bình cho mỗi 5 người làm việc.
• Loại bình sử dụng: bình bột MFZ4, MFZ8, bình CO₂ MT3, MT5; tùy theo nguy cơ cháy điện, cháy hóa chất hay cháy dầu mỡ.
• Tủ chữa cháy vách tường: bố trí dọc hành lang, xưởng lớn phải có hệ thống họng nước cố định.
• Tem kiểm định, tem PCCC: bắt buộc có đối với tất cả bình đã đưa vào sử dụng, kiểm định lại mỗi 12 tháng/lần.

2. Hệ thống báo cháy và chữa cháy tự động theo quy định PCCC nhà xưởng

Tùy theo loại hình sản xuất, nhà xưởng cần có:

• Đầu báo khói, báo nhiệt, chuông báo cháy kết nối về tủ trung tâm.
• Hệ thống chữa cháy sprinkler: yêu cầu bắt buộc với nhà xưởng từ 3.000m² trở lên hoặc có chứa hàng dễ cháy (vải, giấy, gỗ…).
• Hệ thống foam hoặc khí sạch (FM-200, Inergen): áp dụng cho phòng server, tủ điện trung tâm, khu hóa chất.

Các hệ thống này phải được thiết kế – thẩm duyệt – nghiệm thu bởi đơn vị có chức năng theo đúng quy định PCCC nhà xưởng và hướng dẫn tại Nghị định 136/2020/NĐ-CP.

3. Lối thoát hiểm và sơ đồ thoát nạn theo quy định PCCC nhà xưởng

• Phải có tối thiểu 2 lối thoát hiểm độc lập ở mỗi khu vực sản xuất chính.
• Hành lang, cầu thang thoát hiểm phải đảm bảo rộng từ 1,2 mét trở lên, không bị cản trở bởi hàng hóa, máy móc.
• Sơ đồ thoát nạn và đèn chỉ dẫn phải được treo tại vị trí dễ quan sát, cách mặt đất 1,5 mét, hiển thị rõ lối thoát và điểm tập kết.
• Đèn chiếu sáng sự cố bắt buộc hoạt động liên tục khi mất điện, tối thiểu 60 phút.

III. Nội quy PCCC xưởng sản xuất bắt buộc niêm yết

Theo quy định tại Thông tư 66/2014/TT-BCA, mọi cơ sở sản xuất đều phải có nội quy PCCC xưởng sản xuất được lập và niêm yết công khai tại các khu vực trọng yếu. Đây là tài liệu tuy đơn giản nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao ý thức PCCC của công nhân, đồng thời giúp lực lượng tại chỗ xử lý kịp thời khi có sự cố cháy nổ.

Nội dung cơ bản cần có trong nội quy PCCC xưởng sản xuất

1. Nghiêm cấm sử dụng lửa trần, hút thuốc hoặc mang thiết bị sinh nhiệt vào khu vực sản xuất, kho chứa dễ cháy.
2. Hướng dẫn quy trình báo cháy nội bộ và bên ngoài (gọi 114), cách sử dụng bình chữa cháy hoặc họng nước vách tường.
3. Nguyên tắc sử dụng thiết bị điện: ngắt khi không sử dụng, không để thiết bị quá tải, không tự ý đấu nối.
4. Phân công trách nhiệm cho người quản lý, tổ trưởng, công nhân trong việc kiểm tra và giữ gìn an toàn PCCC.
5. Quy định rõ hình thức xử lý vi phạm nội quy, ví dụ: nhắc nhở, lập biên bản, đình chỉ làm việc tạm thời.

Vị trí niêm yết quy định PCCC nhà xưởng

• Tại cổng nhà xưởng: nơi tất cả công nhân, khách vào ra đều thấy rõ.
• Phòng kỹ thuật – bảo trì – điện lực nội bộ: nơi có nguy cơ cháy cao.
• Gần khu vực sản xuất có hóa chất, vật liệu dễ cháy: in khổ lớn, cán màng chống nước.
• Ngoài ra, có thể phát hành thêm bản nội quy bỏ túi cho công nhân ký cam kết tuân thủ ngay từ khi nhận việc.

Theo khảo sát của Cục Cảnh sát PCCC năm 2023, có tới 37% xưởng sản xuất quy mô nhỏ và vừa tại khu vực phía Nam không có nội quy PCCC xưởng sản xuất niêm yết đúng vị trí, là nguyên nhân chính dẫn đến hoang mang và sai sót khi xảy ra cháy.

IV. Hồ sơ pháp lý và kiểm tra định kỳ theo quy định về phòng cháy chữa cháy trong nhà xưởng

Để đáp ứng đầy đủ quy định về phòng cháy chữa cháy trong nhà xưởng, doanh nghiệp cần hoàn thiện hồ sơ pháp lý và thực hiện kiểm tra định kỳ đúng theo hướng dẫn của cơ quan chức năng. Những tài liệu này không chỉ là căn cứ pháp lý mà còn giúp doanh nghiệp chủ động trong công tác phòng ngừa và xử lý sự cố.

1. Hồ sơ pháp lý bắt buộc bao gồm:

• Văn bản thẩm duyệt thiết kế hệ thống PCCC (đối với công trình mới hoặc cải tạo).
• Biên bản nghiệm thu hệ thống PCCC sau lắp đặt do Công an PCCC địa phương cấp.
• Kế hoạch và phương án chữa cháy – cứu nạn cứu hộ, có chữ ký của người đại diện pháp luật.
• Hồ sơ quản lý, bảo trì thiết bị PCCC, gồm: nhật ký kiểm tra bình chữa cháy, máy bơm, tủ trung tâm báo cháy, hệ thống sprinkler…
• Bản sao nội quy PCCC, sơ đồ thoát nạn, danh sách đội PCCC cơ sở.

2. Kiểm tra và diễn tập định kỳ theo quy định về phòng cháy chữa cháy trong nhà xưởng

• Tần suất kiểm tra tối thiểu 6 tháng/lần, theo Thông tư 149/2020/TT-BCA.
• Mỗi năm phải tổ chức ít nhất 01 buổi diễn tập chữa cháy quy mô phù hợp, có mời cơ quan PCCC giám sát hoặc phối hợp.
• Kết quả kiểm tra phải được ghi nhận thành biên bản, bổ sung vào hồ sơ lưu trữ tại văn phòng xưởng.

Việc không có hồ sơ hợp lệ hoặc không thực hiện diễn tập có thể bị xử phạt từ 10 đến 50 triệu đồng, thậm chí bị đình chỉ sản xuất nếu gây rủi ro cao cho cộng đồng.

V. Mức xử phạt khi vi phạm quy định PCCC nhà xưởng

Việc vi phạm quy định PCCC nhà xưởng không chỉ làm gia tăng nguy cơ xảy ra hỏa hoạn mà còn có thể khiến doanh nghiệp đối mặt với những mức phạt rất nghiêm khắc về hành chính và hình sự, tùy theo mức độ vi phạm và thiệt hại xảy ra.

1. Mức xử phạt hành chính theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP

• Phạt từ 5 – 10 triệu đồng: nếu không lập hồ sơ quản lý, không tổ chức huấn luyện PCCC định kỳ.
• Phạt từ 20 – 40 triệu đồng: nếu không trang bị hoặc để thiết bị PCCC hỏng hóc, không hoạt động.
• Phạt từ 50 – 80 triệu đồng: nếu cố tình thay đổi công năng nhà xưởng, tự ý ngắt kết nối hệ thống báo cháy, chữa cháy, hoặc không tổ chức diễn tập.
• Ngoài tiền phạt, cơ sở có thể bị đình chỉ hoạt động 3–6 tháng hoặc buộc tháo dỡ các hạng mục thi công sai quy định.

2. Trách nhiệm hình sự theo quy định PCCC nhà xưởng

Theo Điều 313, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), nếu hành vi vi phạm quy định về PCCC dẫn đến cháy gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, người chịu trách nhiệm có thể bị:

• Phạt tù từ 1 đến 12 năm tù, tùy theo hậu quả cụ thể.
• Truy cứu cả cá nhân chịu trách nhiệm kỹ thuật và người đại diện pháp luật của doanh nghiệp.

VI. Kinh nghiệm thực tế khi xây dựng và vận hành hệ thống PCCC nhà xưởng

Để đảm bảo hệ thống PCCC nhà xưởng đạt hiệu quả thực tiễn và đúng quy định, chủ doanh nghiệp cần lưu ý một số kinh nghiệm sau, rút ra từ quá trình thi công và vận hành thực tế tại các khu công nghiệp trên toàn quốc.

1. Bố trí thiết bị theo đúng quy chuẩn kỹ thuật

• Tuân thủ khoảng cách tối thiểu giữa các bình chữa cháy, tủ vách tường, đèn sự cố, báo cháy theo TCVN 3890:2009.
• Lắp đặt đồng bộ hệ thống báo cháy – chữa cháy – hút khói để đảm bảo xử lý kịp thời khi xảy ra cháy.
• Ưu tiên bố trí máy bơm chữa cháy dự phòng, nguồn điện riêng cho tủ báo cháy trung tâm, có sơ đồ kết nối rõ ràng.

2. Lưu ý theo loại hình sản xuất

• Nhà xưởng gỗ, bao bì, dệt may: nguy cơ cháy cao, cần hệ thống sprinkler + bình bột + hút khói cưỡng bức.
• Xưởng hóa chất, sơn, dung môi: bắt buộc sử dụng hệ thống chữa cháy bằng foam hoặc khí sạch, tránh dùng nước.
• Cơ khí, kim loại: cần đầu tư đầu báo nhiệt, lối thoát hiểm rõ ràng, vì sinh nhiệt cao từ máy móc vận hành.

3. Đào tạo và diễn tập định kỳ theo quy định PCCC nhà xưởng

• Tổ chức huấn luyện PCCC định kỳ ít nhất 1 lần/năm cho toàn bộ công nhân và đội PCCC cơ sở.
• Lập phương án chữa cháy – cứu nạn theo từng khu vực, có phân vai cụ thể khi xử lý cháy giả định.
• Lưu giữ hồ sơ diễn tập, biên bản đào tạo, tài liệu hướng dẫn để phục vụ kiểm tra bất kỳ lúc nào từ cơ quan PCCC.

Tuân thủ quy định PCCC nhà xưởng là trách nhiệm bắt buộc đối với mọi doanh nghiệp sản xuất.

Hãy liên hệ VinaSafe để được tư vấn thiết kế và lắp đặt hệ thống PCCC nhà xưởng đạt chuẩn, đúng quy định PCCC nhà xưởng và tiết kiệm chi phí dài hạn.

Thông tin liên hệ:

• Website: https://vinasafe.com.vn
• Fanpage: https://facebook.com/VinaSafe.Official
• Hotline: 0877.114.114